پول نفت قبل از انقلاب سر كدام سفره بود؟ (رژيم پهلوي و درآمدهاي نفتي)

در مقاله زير خصوصيت، زمينهها و پيامدهاي رانتداري نفتي در دوران پهلوي اول و دوم بررسي شده است تا ميزان حسن يا سوءاستفاده آنها از درآمدهاي نفتي سنجيده شود.
* مدخل
اولين چاه نفت ايران در سال 1287.ش/ 1908.م در مسجد سليمان بهرهبرداري شد،[1] با اين حال تأثيرهاي سياسي و اجتماعي استخراج طلاي سياه تا سالها در ايران هويدا نشد و سلسلة قاجار سالهاي پاياني خود را با درآمد حاصل از مالياتهاي مستقيم و غيرمستقيم، خالصجات و فروش آنها و همچنين معادن گذراند.[2] اقتصاد ايران در عهد قاجار، كه در پي شكستهاي نظامي از خارجيها و ناامنيهاي قومي رو به از هم پاشيدگي داشت، بيشتر به توليدات كشاورزي و تجارت خارجي وابسته بود و تمركز اصلي دولت براي كسب درآمد بر بخشهاي حمل و نقل، مالياتها، تعرفههاي تجارت خارجي و واگذاري امتيازات به خارجيها بود.[3]
......................................................