در سياست خارجي از جايگاه متهم به جايگاه مدعي حركت كرده ايم

يکشنبه 11 اسفند 1387 / Mar 01 2009
وزير امور خارجه با تاكيد بر اينكه دولت نهم رويكردهاي سياست خارجي را با نگاه جديد انطباق داده است، گفت: در سياست خارجي توانستهايم از جايگاه متهم به جايگاه مدعي حركت كنيم.
به گزارش خبرنگار سياسي ، منوچهر متكي وزير امور خارجه كشورمان صبح امروز يكشنبه در نخستين همايش علمي - پژوهشي "درآمدي بر كارنامه نظام جمهوري اسلامي ايران " كه در دانشگاه تهران و از سوي نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاهها برگزار شد، با اشاره به اينكه در مراحل انجام يك كار، اموري چون نظارت و بررسي كارها در طول مسير و بيش از آن مطالعه، هدفگذاري و برنامهريزي از ملزومات يك اقدام علمي و رو به پيشرفت است، گفت: نقطه پاياني هر مرحله آغازگر مرحله بعدي و در اين راستا ارزيابي و كارنامه خواني كاري مطلوب است؛ زيرا كارنامه چرايي و چگونگي ورود به مرحله بعدي را نشان ميدهد و در اين جهت برگزاي اين همايش اقدام ارزشمندي است.
وزير امور خارجه با بيان اينكه ارزيابيها را بايد از درون سازمانها آغاز كرد، گفت: بر طبق احاديث ائمه محاسبه را بايد قبل از حسابگري آغاز كرد.
متكي با اشاره به اينكه هر دورهاي از سياست خارجي با رويكردهاي اتخاذ شده خود داراي تجربه بر اساس واقعيتها است، گفت: حركت بر اساس واقعيتها چه آنها كه تحميل و چه آنها كه خلق شده، در مجموعه كنشها و واكنشها قرائتي قابل بررسي است.
وي با بيان اينكه حوزه سياست خارجي از حساسترين مناسبات و سياستگذاري يك حكومت است، گفت: نخستين وروديها به يك كشور دستگاه ديپلماسي آن كشور است.
متكي تصريح كرد: سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران در اصول قانون اساسي در مجموعه اظهارات و بياناتي كه بنيانگذاران نظام جمهوري اسلامي بيان كردهاند، قابل استخراج است.
وزير امور خارجه با تاكيد بر اينكه منافع و مصالح عمومي كشور در زمينههاي مختلف قابل بررسي است، گفت: احساس مسئوليت نسبت به محيط پيراموني، بينالملل و داشتن نظر نسبت به تصميمگيريها، دفاع و حمايت از قلمروها و ملتهايي كه مورد استضعاف واقع ميشوند قابل توجه است.
متكي با تاكيد بر اينكه مباني اصلي سياست خارجي چراغهاي بسيار روشن براي دستاندركاران ديپلماسي كشور است، افزود: ديپلماسي هنر تنظيم ارتباط در سطح ارتباط و به تعبير رهبري شكار فرصتها است و ديپلماسي در اوج خود نقش پيشگيري، تقويتكنندگي و برقراري ارتباط با ساير كشورها را دارد.
وي خاطرنشان كرد: در عين حال ديپلماسي هنر معرفي و تدوين خود به ديگران است و سياست خارجي ايران در 30 سال گذشته نقطه اتكاي بادوامي داشته است.
وزير امور خارجه با اشاره به سخنان مقام معظم رهبري در مورد وزارت خارجه، گفت: ايشان فرمودند كه وزارت خارجه يك وزارتخانه در كنار ساير وزارتخانهها نيست، بلكه مجموعه وزارتخانهها كل كشور را ساماندهي ميكند و وزارت خارجه مسئول تنظيم روابط با ساير كشورها است.
وي با بيان اينكه برخي از اساتيد يك دهه منتهي به پايان جنگ را به عنوان دوره تقابل محدوديتمحور نام ميبرند، گفت: تعابير ديگري در آن دوره در سياست خارجي كشور مطرح ميشود كه از آن به عنوان سياست تدافعي نام ميبرند.
متكي خاطرنشان كرد: شرايط ويژه بعد از انقلاب كه در محيط بينالمللي فضاي خاص خود را ايجاد كرده بود، از نظر بسياري از دولتها فضاي عصيانگرانه القاء ميشد و از سوي ديگر از طرف ملت ما قدرت جديدي را در سطح جهان خلق كردند.
وزير امور خارجه با تاكيد بر اينكه بعد از 30 سال با توان علمي توانستهايم روي پاي خود بايستيم و نوآوري را در اين عرصه رقم بزنيم، افرود: كاري كه شايد ديگران با سرقت تكنولوژي براي خود رقم زدند ما با توان علمي در عرصه علمي به وجود آورديم.
متكي با بيان اينكه در دهه اول انقلاب حذف بنيصدر از قدرت و بسياري از مسائل ديگر سياست خارجي نظام را در دهه اول معرفي ميكند، افزود: در اين دوره فضاي موجود در كشور ايستادگي در دفاع مقدس و مجموعه شرايطي كه واقع شده بود نگراني خاصي را ايجاد نميكرد البته در اين رابطه هجمههايي نيز وارد ميشد.
وزير امور خارجه در بخش ديگري از سخنان خود با اشاره به دوران بعد از جنگ تحميلي، گفت: گذر از اين مرحله سياست خارجي كه تقابلگرايي محدوديت محور معرفي ميشود، سياست خارجي دوران سازندگي كه تنشزدايي و جذب سرمايهگذاري در حوزه اقتصاد بود را به دنبال خود دارد.
وي گفت: در اين دوره گفتمانهاي سازندهاي با غرب شكل ميگيرد ضمن اينكه موانع ما برگرفته از مباني انقلاب بوده كه در اين راستا از استحكام خوبي نيز برخوردار بوده است، اما تلقي بازيگران بينالملل اين بود كه در زمين تعريف شده آنها بازي ميكنيم.
وي در ادامه خاطرنشان كرد: با وجود شرايط ايجاد شده در آن زمان تاثيرگذاريهايي نيز داشتهايم و در كليت اين مناسبات و ملاكهايي كه ديگران آن را اساس مذاكرات تعريف كرده بودند ما دخل و تصرفي نداشتيم.
وزير امور خارجه با بيان اينكه بعد از پيروزي انقلاب مقولاتي مثل جهاني شدن را مشاهده ميكنيم، افزود: پروسه جهاني شدن ميرفت كه آخرين احتمالات در حوزه ليبرال دموكراسي را از بين ببرد.
متكي با بيان اينكه كشورها بايد در سطح ملي بخشي از حاكميت خود را به محيط بينالملل واگذار كنند، گفت: در دهه دوم انقلاب با يك چنين فضايي در محيط بينالمللي مواجه هستيم و بنيانگذاران جنبش عدم تعهد آرام آرام در كنار اين فضا قرار ميگيرند.
وي تاكيد كرد: اينجاست كه دوستان ما ميگويند شما حق ميگوييد وليكن به اين شكل نميشود در مقابل سيلاب عظيم جهاني شدن با مفهوم محتوايي آن كه روئيت ميشود مقابله كرد و سياست آنها به اين شكل بود كه فرقي نميكند در يك كشور گروههاي چپگرا يا راستگرا سر كار باشند، مهم حركت در راستاي سياستهاي ترسيم شده آنها است.
متكي افزود: در اجزاي مناسبات خارجي منشاء آثار خاصي بودهايم و در تمامي اين دورهها استدلال مسئولين ايراني در حقانيت مواضع ما قابل مناقشه نبوده آنچه كه كار را مشكل ميكرد فضايي بود كه آنان ايجاد كرده بودند و هيچ اتفاقي در عمل صورت نميگرفت.
وي با بيان اينكه 16 سال اتخاذ سياست تنشزدايي و در ادامه آن طرح گفتگوي تمدنها و بيان مواضع قوي و مبتني بر اصول حقطلبانه در طي اين سالها بوده است، گفت: اما به نظر ميرسد كه اين فضاي سنگين تحميل شده در محيط بينالملل قابل شكستن نبوده است و اين ميزان تصويرسازي با حداقل انتشار آن نتوانست موج ايجاد كند.
متكي گفت: ما در سياستهاي اقتصادي طبق تاكيدات مقام معظم رهبري بحث عدالت را مطرح ميكرديم وليكن در تدوين لايحه چيز جداگانهاي را در خصوص مقوله عدالت طرح ميكرديم كه بايد توجه داشت متن برنامه بايد برآمده از مقوله عدالت باشد.
وزير امور خارجه با تاكيد بر اينكه دولت نهم فضايي جديدي را در بعد سياست خارجي ايران ايجاد كرده است، گفت: انتخاب مردم در اين مرحله به عنوان يك پاسخ و بازخورد به نوع تعامل اروپا و غرب در بيش از دو دهه گذشته بايد جستجو كرد و برآيند طبيعي آن جمعبندي مردم در انتخابات 84 و اعلام عدم اعتماد به غرب براي ارتباط به اروپا بوده است.
وي ادامه داد: در بحث هستهاي يك تعامل سازنده صورت گرفت و نقطه عطفش آخرين ماه دولت خاتمي و اتخاذ تصميم جديد بود و در اين راستا دولت نهم تكيهاش را بر مردم و منافع عامه قرار داد.
وزير امور خارجه گفت: در حوزه سياست خارجي ما همواره يك خودخوري در مواضع خارجي داشتهايم اما اين لايه پولادين شده مانع از اين ميشود كه ما بتوانيم فضايي را در جو بينالملل ايجاد كنيم كه در اين جهت دولت نهم با بهرهگيري از همه تجارب و انطباق رويكردها با نگاه جديد توانست از جايگاه متهم به جايگاه مدعي بيايد.
متكي تصريح كرد: مجموعه سياستها از لحاظ كمي و كيفي كنشي براي خلق فرصتها است و يكي از رسالتهاي دستگاه ديپلماسي براي كشور خلق فرصت و تعميم آن است.
وزير امور خارجه خاطرنشان كرد: هنر دولت نهم در طراحي كنشهاي جديد با هدف نفوذ در لايههاي ضخيم شده بود و در ارائه ابتكارات و ايجاد كنش فضا را در دست دارد.