IRNON.com
مروري بر تاريخچه هشت دوره انتخابات رياست جمهوري در ايران (4)
اولين رئيس جمهور در دور دوم رياست جمهوري
 

تابستان سال 1364 روزهاي پاياني سومين دوره رياست جمهوري بود. اين دوره در حالي رو به اتمام بود كه در چهار سال گذشته پيروزي هاي بزرگي در عرصه جبهه و جنگ نصيب ملت ايران شده بود. به عبارتي نخستين دوره رياست جمهوري مقام معظم رهبري بركات بسيار زيادي را به همراه داشت.


 

تابستان سال 1364 روزهاي پاياني سومين دوره رياست جمهوري بود. اين دوره در حالي رو به اتمام بود كه در چهار سال گذشته پيروزي هاي بزرگي در عرصه جبهه و جنگ نصيب ملت ايران شده بود. به عبارتي نخستين دوره رياست جمهوري مقام معظم رهبري بركات بسيار زيادي را به همراه داشت . ايران كاملاً در موضع قدرت بود و عمليات هايي چون طريق القدس ، فتح المبين ، بيت المقدس (آزادسازي خرمشهر)، والفجر مقدماتي تا والفجر هشت ، خيبر و بدر را پشت سر گذاشته بود و بزرگراه بصره ـ العماره ـ بغداد در تيررس رزمندگان اسلام بود. به تعبير يك خبرنگار خارجي موقعيت به دست رهبري بلامنازع و بلامعارض امام (ره ) قفل شده بود.
دشمنان انقلاب اسلامي در موضع ضعف بودند. در چنين شرايطي ايران در آستانه برگزاري چهارمين دوره انتخابات رياست جمهوري بود. روز جمعه 64.5.25 روز برگزاري انتخابات اعلام شد و در موعد مقرر كانديداها به وزارت كشور مراجعه و حدود 50 نفر براي كانديداتوري ثبت نام كردند، اما شوراي نگهبان صلاحيت سه تن از كانديداها را تأييد نمود كه عبارت بودند از:
سيدعلي خامنه اي ، رهبر معظم انقلاب در حال حاضر
حبيب الله عسگراولادي مسلمان از عناصر با سابقه در مبارزه و از اعضاي مؤتلفه اسلامي
سيدمحمود كاشاني (فرزند مرحوم آيت الله كاشاني )
افراد واجد شرايط رأي دادن حدود 26 ميليون اعلام شده بود.
گروه ها، جريان هاي سياسي و برخي از نهادهاي علمي و فرهنگي از كانديداتوري آيت الله خامنه اي حمايت كردند و تعدادي هم از دو كانديداي ديگر دعوت به مشاركت نمودند. در تاريخ 64.5.8 جمعي از اعضاي شوراي عالي قضايي ، وزير امور خارجه و نمايندگان جمهوري اسلامي در كشورهاي اروپايي به مناسبت ميلاد پربركت حضرت امام رضا(ع ) با امام خميني (ره ) ديدار نمودند و ايشان طي سخناني ضمن دعوت از مردم براي حضور در انتخابات خطاب به ملت ايران فرمودند:
«از مسائلي كه ما در پيش داريم الان قضيه انتخابات رئيس جمهور است و من كار ندارم كي رئيس جمهور مي شود، به من مربوط نيست ، من خودم يك رأي دارم به هر كه دلم مي خواهد، مي دهم .شما هم همين طور، اما اگر بخواهيد در مقابل دنيا اظهار حيات بكنيد كه بگوييد ما بعد از گذشتن چندين سال زنده هستيم ، بايد مشاركت كنيد، اگر خداي نخواسته از عدم مشاركت شما يك لطمه اي بر جمهوري اسلامي وارد بشود، بدانيد كه آحاد ما كه اين خلاف را كرده باشيم ، خداي نخواسته ، مسئول هستيم ، مسئول پيش خدا هستيم . مسأله ، مسأله رياست جمهور نيست ، مسأله ، مسأله اسلام است ، مسأله ، مسأله قواعد اسلام است ، مسأله ، مسأله حيثيت اسلام است و مسأله اي است كه بايد ما همه به آن اهميت بدهيم و بيشتر از هر وقت و بيشتر از هر سال و هر دوره بايد ان شالله شركت بكنيم .»
كانديداها برنامه آتي خود را اعلام نمودند و تبليغات انتخاباتي كار خود را شروع كرد و در موعد مقرر تعرفه ها و صندوق ها و مراكز رأي گيري آماده شدند و مردم رأي خود را به صندوق ها ريختند و در روز سه شنبه 29 مرداد ماه نتايج قطعي اعلام شد و براساس اطلاعيه ستاد انتخاباتي وزارت كشور كل آراي ريخته شده به صندوق 14 ميليون و 442 هزار و 630 رأي بود كه آراي هر يك از كانديداها به ترتيب ذيل اعلام گرديد:
سيدعلي خامنه اي با 12 ميليون و 302 هزار و 870 رأي ، يعني حدود 58 درصد كل آرا، به عنوان نفر اول ، رئيس جمهور چهارمين دوره رياست جمهوري تعيين شد.
سيدمحمود كاشاني با يك ميليون و 204 هزار و 614 رأي حدود 21 درصد آرا، نفر دوم انتخابات گرديد.
حبيب الله عسگراولادي مسلمان با 382 هزار و 792 رأي كه نفر سوم شد.
آراي باطله نيز 553 هزار و 74 رأي بود.
از ويژگي هاي بارز انتخابات چهارمين دوره رياست جمهوري كاهش تعداد رأي دهندگان نسبت به دوره قبل بود كه اين كاهش آرا حدود دو ميليون نفر را شامل مي گرديد كه اين كاهش دو ميليون نفري نسبت به دوره سوم را مي توان در قطعي دانستن انتخاب آيت الله خامنه اي براي دوره دوم دانست كه سبب شركت كمتر مردم در انتخابات شده بود.
در تاريخ 64.6.31 حضرت امام (ره ) حكم تنفيذ رياست جمهوري را مرقوم فرمودند: «ملت متعهد با عزمي والا و قدمي ثابت از پير نودساله تا نوجوان تازه بالغ براي چهارمين بار براي تعيين سرنوشت به سوي صندوق هاي رأي هجوم آورد و ياوه گويان و خيال بافان را بر خود لرزاند و فردي شريف از سلاله پيامبران را براي خدمت به اسلام و ايران و ملت برگزيد و اين مسئوليت سنگين را برعهده كسي گذاشت كه چهار سال در اين مقام ، صادقانه و با تعهد و روشن بيني به ملت و اسلام و ايران خدمت نمود...
اينك به پيروي از آراي محترم ملت عظيم الشأن و آشنايي به مقام تعهد و خدمتگزاري دانشمند محترم جناب حجت الاسلام آقاي سيدعلي خامنه اي ايده الله تعالي ، آراي ملت را براي پس از پايان دوره كنوني ، تنفيذ و ايشان را به سمت رياست جمهوري اسلامي ايران منصوب مي نمايم و از خداوند تعالي توفيق ايشان را در خدمت به اسلام و ملت و كشور اسلامي خواستارم . البته رأي ملت و تنفيذ اينجانب تا وقتي است كه ايشان به تعهد خود و راه مستقيمي كه در پيش داشته اند، باقي باشند و به اسلام و احكام نوراني آن پايبند و طرفدار مظلومان و مستضعفان و محرومان و مخالف ظالمان و ستمگران و مستكبران باشند و با هيچ ظالم مستكبري راه سازش باز نكنند ـ كه نمي كنند.»
با عنايت و توجهات امام راحل و تنفيذ حكم رياست جمهوري چهارمين دوره رياست جمهوري آغاز گرديد. رئيس جمهور نظر خاصي براي تعيين نخست وزير داشت ، لذا بحث و گفت وگو درباره اينكه چه كسي نخست وزير باشد، به درازا كشيد. برخي از نمايندگان كه نسبت به نخست وزيري دوره گذشته ميرحسين موسوي منتقد بودند، با نخست وزيري مجدد ايشان مخالف بودند و عده اي ديگر از ميرحسين موسوي جانبداري مي كردند. سرانجام پس از رايزني هاي متعدد رئيس جمهور ميرحسين موسوي را به عنوان نامزد احراز پست نخست وزيري به مجلس معرفي كرد و مجلس پس از بحث و گفت وگو در نهايت به او رأي داد و ميرحسين كابينه گذشته خود را ترميم كرد و از مجلس رأي اعتماد گرفت و آغاز به كار كرد. اما روزهاي سال آخر دولت او با تحولات متعددي پايان يافت ؛ از جمله پايان جنگ و پذيرش فصلنامه 895، بازنگري قانون اساسي ، تشكيل نهاد مجمع تشخيص مصلحت نظام ، تدوين برنامه پنج ساله اول و رحلت جانسوز امام خميني از جمله مسائل مهم اين دوران بود.

ادامه دارد...