ایرن‏آن

استفاده از انرژي خورشيدي مي‌تواند نياز به برق دو سوم جمعيت كل جهان را حتي در‎ ‎مناطق دور افتاده كره زمين تا سال 2030 ميلادي تامين كند‏‎.‎

انرژي توليد شده توسط خورشيد يكي از منابع تامين انرژي براي نسل كنوني و آينده تلقي‎ ‎مي‌شود و قادر است برق بيش از 4 ميليارد خانوار را در سراسر جهان تا سال 2030 ميلادي‏‎ ‎تامين كند‎.

گفته مي‌شود: كشورهاي جهان اگر در‎ ‎زمينه استفاده مناسب از انرژي حاصل از نور خورشيد از راهكارهاي اساسي بهره ببرند،‎ ‎مي‌توانند از اين نوع انرژي كه نسل پنجم انرژي‌هاي پاك است، به جاي سوخت‌هاي فسيلي‎ ‎بهره‌برداري كنند. ‎

به عقيده كارشناسان، تا سال‎ 2030 ‎ميلادي، تخمين زده مي‌شود كه 1800 گيگا وات انرژي خورشيدي توسط ژنراتورهايي كه‏‎ ‎در سراسر جهان نصب خواهند شد، ذخيره شده و در اختيار مصرف‌كنندگان قرار گيرد،‎ ‎بطوري‌كه افرادي كه در مناطق دورافتاده هم زندگي مي‌كنند، خواهند توانست با استفاده‎ ‎از انرژي حاصل از نور خورشيد از نعمت برق بهره‌مند شوند‎.

همچنين بايد به اين نكته اشاره كرد كه‎ ‎استفاده از انرژي نورخورشيد به همان ميزان كه براي اكثر جوامع در كشورهاي مختلف‎ ‎جهان به صرفه خواهد بود، مي‌تواند سبب ايجاد مشاغل جديد نيز شود، بطوريكه تخمين زده‎ ‎مي‌شود بيش از 120 هزار نفر در مراكز توليد انرژي‌هاي پاك مشغول به كار خواهند شد.

در همين زمينه توليد برق از باد و خورشيد جزو اولويت‌هاي انرژي كشور نيز تعريف شده است. چنانكه پتانسيل سنجي براي توليد انرژي از باد با تدوين و تهيه اطلس باد در حال نهايي شدن است.

از سويي وجود 300 روز آفتابي در سال در كشور موجب شده است كه ايران به عنوان يكي از كشورهاي داراي استعداد در زمينه توليد برق خورشيدي معرفي شود.

در همين رابطه مدير دفتر انرژي خورشيدي سازمان انرژيهاي نو ايران با تاكيد بر اينكه ايران 300 روز آفتابي در سال دارد، مي‌گويد: توانايي احداث نيروگاه خورشيدي با ظرفيت يك مگاوات وجود دارد. همچنين تاكنون موفق به احداث پايلوت تحقيقاتي 250 كيلوواتي و برق دار كردن 58 خانوار روستايي شده‌ايم.‏ به گزارش، پيمان كنعان با تاكيد بر اينكه ايران در كمربند تابش انرژي خورشيدي دنيا واقع شده است، مي‌افزايد: ايران از نظر جايگاه دريافت انرژي خورشيدي جزو كشورهاي مطلوب از نظر مدت زمان تابش در دنيا قرار دارد به طوري كه بر اساس برآوردها، ايران به طور متوسط بيش از دو هزار و 900 ساعت آفتابي در سال دارد و در برخي از نقاط به بيش از سه هزار و 200 ساعت آفتابي در سال مي‌رسد. از اين رو در اكثر نقاط كشور بيش از 300 روز آفتاب داريم.‏

بر همين اساس ميزان توان انرژي خورشيدي در روز به طور متوسط بين 5/4 تا 5/5 كيلو وات ساعت بر مترمربع است. در برخي از نقاط مانند كرمان، يزد، اصفهان و سمنان كه داراي آسمان شفاف و صافي هستند، اين ميزان افزايش مي‌يابد. با توجه به اين اعداد، انرژي تابشي در كشور ما در جايگاه خوبي قرار دارد از ايـن رو بـايد با برنامه ريزي مناسب نسبت به احداث نيروگاه‌هاي خورشيدي اقدام شود تا بتوان در سبد انرژي تنوعي ايجاد كرد.‏

كنعان كاربرد انرژي خورشيدي را در نيروگاه‌هاي خورشيدي حرارتي، سيستمهاي فتوولتائيك و آبگرمكن‌هاي خورشيدي ذكر كرد مي‌كند و مي‌گويد، در نيروگاههاي حرارتي خورشيدي با استفاده از سطوح آينه‌اي خاص، انرژي حرارتي خورشيدي در يك كانون مشخص متمركز مي‌شود. از اين نيروگاه‌ها علاوه بر توليد الكتريسيته مي‌تواند براي توليد آب شيرين در سيستم‌هاي آب شيرين كن و توليد سرما و گرما استفاده شود.‏

كاربرد ديگر انرژي خورشيدي در سيستمهاي فتوولتائيك است. اين سيستم‌ها صفحه‌هاي خورشيدي هستند كه مستقيما انرژي خورشيد را دريافت و به انرژي الكتريسيته تبديل مي‌كنند نمونه بارز اين سيستم‌ها را مي‌توان در ماشين حساب‌ها و يا چراغهاي روشنايي خيابان‌ها مشاهده كرد. ‏

آبگرمكن‌هاي خورشيدي يكي ديگر از موارد استفاده از انرژي خورشيد است در اين نوع كاربري با استفاده از صفحات جاذب انرژي خورشيدي آب براي مصارف مختلف گرم مي‌شود.‏

مدير دفتر انرژي خورشيدي سازمان انرژي‌هاي نو با تاكيد بر اينكه رشد فناوريهاي خورشيدي در دنيا در گرو سياست‌هاي هر كشور در قبال تامين انرژي بوده است، اعلام مي‌كند، در كشورهاي اروپايي به دليل اينكه انرژي گران است و ذخاير انرژي‌هاي فسيلي ندارند، سيستم‌هاي فتوولتائيك رشد چشمگيري داشته است به طوري كه در آلمان در حد چند هزار مگاوات «مزارع فتوولتائيك» احداث كرده‌اند و در كشورهاي اسپانيا، يونان، تركيه، چين و ايتاليا به تعداد چندين ميليون مترمربع آبگرمكن‌هاي خورشيدي نصب و راه اندازي شده است.‏

از سويي به دليل بالا بودن هزينه‌هاي احداث نيروگاههاي حرارتي خورشيدي تنها در كشورهايي مانند آمريكا و كشورهاي اروپايي چون آلمان و اسپانيا صاحب فناوري‌هاي نيروگاه‌هاي حرارتي خورشيدي هستند و در اين زمينه مطالعات زيادي انجام دادند و حتي در حد چند صد مگاوات نيروگاه حرارتي خورشيدي نيز احداث شده است. درآمريكا در سال 1985 حدود 354 مگاوات نيروگاه حرارتي خورشيدي وارد مدار شد و بعد از آن پروژه‌هايي در حد چند صد مگاوات تعريف شد.‏

باتوجه به اينكه انرژيهاي فسيلي روبه كاهش است و آلودگي‌هاي زيست محيطي زيادي ايجاد مي‌كند، از اين رو اين امر باعث شد تا جامعه بشري رويكرد بيشتري نسبت به اين انرژي داشته باشد به طوريكه طبق توافق جهاني قرار است تا سال 2020 قيمتهاي انرژي خورشيدي قابل رقابت با سوختهاي فسيلي باشد.‏

كنعان با تاكيد بر اينكه تاكنون دنيا به رشد واقعي به معناي رقابتي نرسيده است، اظهار داشت: 15 سال آينده متعلق به انرژي‌هاي تجديدپذير است و به عنوان يكي از انرژي‌هاي جايگزين در سبد انرژيها قرار خواهد گرفت از اين رو بايد با توجه به پتانسيل‌هاي موجود در كشور برنامه‌ريزي‌هاي لازم در اين زمينه انجام شود.‏

مدير دفتر انرژي خورشيدي سانا با بيان اينكه در ايران بر روي تمامي محورهاي كاربردهاي انرژي‌هاي خورشيدي مطالعاتي صورت گرفته است، گفت: بخش‌هايي از اين تحقيقات به صورت پايلوت و دستيابي به فناوري بوده است و در بخش‌هايي به توليد انبوه و كاربردي فناوريها رسيده ايم.‏

وي به جزئيات عملكرد ايران اشاره مي‌كند و مي‌گويد: در بخش نيروگاه‌هاي حرارتي خورشيدي موفق به طراحي و ساخت پايلوت نيروگاه حرارتي خورشيدي در شيراز شديم.

اين نيروگاه يك پايلوت تحقيقاتي 250 كيلوواتي است كه بخار «سوپر هيت» براي تامين خوراك مورد نياز توربين‌ها و ژانراتورها توليد مي‌كند.‏

هدف از ايجاد و راه اندازي اين پايلوت كه با همكاري بخش مهندسي مكانيك دانشگاه شيراز انجام شد، دستيابي به فناوري بومي بوده است.

طراحي و ساخت اين نيروگاه صددرصد داخلي است، ضمن آنكه اجزاي كليدي آن نيز در داخل كشور توليد شده است. با دستيابي به اين فناوري ايران در زمره چند كشور معدود دارنده اين فناوري قرار مي‌گيرد.‏

مدير دفتر انرژي خورشيدي سازمان انرژي‌هاي نو ايران با اشاره به اين مطلب كه تا سال 2020 ميلادي قيمت انرژيهاي تجديد پذير بايد قابل رقابت با انرژيهاي فسيلي شود، اضافه مي‌كند از اين رو لازم است تا سال 2020 ما به دانش فني استفاده از انرژي خورشيدي دست يابيم. در اين زمينه اين فناوري در كشور در حال تكميل است و به منظور رقابتي‌كردن نيروگاههاي خوشيدي با نيروگاههاي سوختهاي فسيلي از نظر قيمت اين مطالعات وسيع‌تر مي‌شود.‏

كنعان همچنين به راه اندازي آبگرمكن‌هاي خورشيدي اشاره مي‌كند و مي‌گويد، با دستيابي به دانش فني ساخت اين نوع آبگرمكن‌ها توانستيم بسياري از استان‌ها چون سيستان و بلوچستان، سمنان، يزد، اصفهان و خراسان شمالي، رضوي و جنوبي را به اين نوع آبگرمكن‌ها مجهز كنيم و به زودي استان هرمزگان نيز به اين جمع اضافه مي‌شود.‏

وي به فعاليت‌هاي اين سازمان در زمينه فتوولتائيك اشاره مي‌كند و مي‌گويد: با دستيابي به دانش فني صفحه‌هاي (‏Panel‏) خورشيدي توانستيم در مناطقي كه دور از شبكه برق‌رساني بودند و انتقال شبكه سراسري به آنها توجيه پذير نبود با احداث نيروگاه كوچك فتوولتائيك برق مورد نياز آنها را تامين كنيم. در راستاي اين هدف در سال قبل 58 خانوار روستايي در استانهاي زنجان، بوشهر، قزوين و كردستان صاحب برق شدند.‏

بايد خاطرنشان كرد، در ايران بسته به شرايط تابش خورشيد مي‌توان در هر «مزرعه خورشيدي»، نيروگاه‌هاي خورشيدي فتوولتائيك و يا حرارتي با توان 700 كيلو وات تا يك مگاوات احداث كرد. ‏

كنعان با بيان اينكه انتخاب نوع نيروگاه‌ها بر اساس شرايط توپوگرافي زمين، باد، كيفيت تابش و ساعات تابش در طول سال صورت مي‌گيرد، مي‌گويد: براي استفاده از فناوري‌هاي مناسب و پتانسل سنجي در هر منطقه اقدام به تهيه اطلس تابش انرژي خورشيد در كشور كرديم. نتايج اين اطلس مي‌تواند پتانسيل واقعي كشور در استفاده از انرژي خورشيدي به صورت فتوولتائيك و يا حرارتي را مشخص كند. به اين ترتيب مي‌توان براي استفاده از اين فناوري‌ها برنامه ريزي كرد. ‏

برهمين اساس، در حال حاضر برنامه برق دار كردن روستاهاي دور از شبكه سراسري و در مناطق صعب العبور در دست اجرا است. طبق اين برنامه قرار است 634 خانوار روستايي تحت پوشش اين شبكه قرار گيرد.‏

مدير دفتر انرژي خورشيدي سانا با تاكيد بر حمايتهاي دولت در زمينه گسترش استفاده از انرژي خورشيد در كشور خاطرنشان مي‌كند: در اين زمينه علاوه بر حمايت‌ها مالي بايد دستگاه‌هاي ذيربط سياستگزاريهاي لازم را براي ترويج و فرهنگ سازي در زمينه استفاده از انرژي‌هاي خورشيد انجام دهند. ضمن آنكه بخشهاي نرم افرازي و نيروي انساني نيز بايد تقويت شود. ‏

كنعان همچنين بر حمايت‌هاي قانوني در زمينه توليد برق از خورشيد تاكيد مي‌كند و مي‌گويد، ما نمي‌توانيم الگوي ساير كشورها را عينا در كشور اجرايي كنيم بلكه بايد بر اساس منابع و زيرساختهاي موجود در كشور الگوي بومي را تعريف و پياده سازي كنيم. براي تداوم اين راه نيز بايد با استفاده از ابزارهاي قانوني جذابيت‌هايي را براي بخش خصوصي ايجاد كنيم تا جهشي در اين بخش ايجاد شود.‏