ایرن‏آن

حوزه علميه قم يكي از حوزه‌هاي علميه مهم شيعيان است كه در شهر قم قرار دارد.
در نيمه دوم قرن اول قمري زمينه مساعد و خوبي براي پي‎ريزي حوزه علميه به صورت ابتدايي در قم به وجود آمد.

امامان اهل بيت(ع) با آينده‎نگري وسيعي كه داشتند از چنين حوزه‎اي خبر مي‎دادند.

امام صادق(ع) در سخني مي‎فرمايند: به زودي كوفه از مؤمنان خالي مي‎گردد، و علم از آن همچون ماري كه در لانه‎اش جمع مي‎شود، جمع و برچيده مي‎گردد و سپس در شهري كه آن را «قم» مي‎گويند آشكار مي‎شود و آنجا مركز علم و فضيلت خواهد شد.

با ورود حضرت امام رضا(ع) در سال 200 هجري به قم و استقبال مردم از آن حضرت، بيانگر وجود زمينه‎هاي مناسب براي اشاعه فرهنگ تشيع و فقه آل محمد(ص) بوده و به تبع آن پديدار شدن حوزه علميه شيعي و پررونق.

در سال 201 قمري به دنبال ورود امام رضا(ع) به خراسان حضرت معصومه(س) دختر امام كاظم(ع) از مدينه به سوي خراسان حركت كرد و در راه از شدت مريضي از دنيا رفت و در شهر قم به خاك سپرده شد.

ورود حضرت معصومه(س) به قم و مرقد مطهر او و سپس ورود امامزادگان بسيار به قم، موجب تحولات تازه و مؤثر در استحكام و گسترش تشيع گرديد و در كنار آن نقش بسزايي در تحكيم و گسترش حوزه علميه و رفت و آمد و ارتباط علما و راويان و شاگردان برجسته امام صادق(ع) ، امام كاظم(ع) ، امام رضا(ع) داشت و مرقد آن بانو در طول قرن‎ها فرا راه رونق حوزه‌علميه در قم بوده و مي‎باشد.

در قرن‎هاي 5 و 6 (دوره سلجوقيان) قم مركزي بزرگ براي فقها و علماي شيعه بوده و عدّه‌اي براي تحصيل به اين شهر مي‎آمدند و مدارس دايري داشت.

حوزه علميه قم در دوره صفويه مورد توجه همگان مخصوصاً دولتمداران شيعه مذهب قرار گرفت و مدارس آن آباد شد و مدارس ديگر از نو بنا شدند و علماي بزرگ چون ملا صدرا، ملا محسن فيض، علامه لاهيجي، شيخ بهائي و... در آن جا مشغول تحصيل و تدريس شدند.

حضور اين علماي برجسته و پرتلاش در قم در عصر صفويه بيانگر آن است كه قم در آن عصر، داراي حوزه علميّه فعال، مدارس و طلاب بسيار بوده، و علوم مختلف اسلامي تحصيل و تدريس مي‎شد كه مدرسه فيضيه يكي از درخشان‎ترين يادگارهاي علمي دوره صفويه مي‌‌باشد.

در عصر قاجاريه هم علماي بزرگي در حوزه علميه قم به تحصيل و تدريس اشتغال داشتند و در اين سال‎ها حوزه علميه وارد مرحله تازه‎اي از حيات خود شد.

حوزه علميه همچنان در نوسانات مختلف ادامه حيات مي‎داد ولي داراي تشكل و انسجامي نبود كه با ورود بزرگ‎مرد علم و عمل، آيت الله حاج شيخ عبدالكريم حائري حوزه آن چنان تجديد حيات شد كه او را «مؤسس حوزه علميه قم» ناميدند و بعد از رحلت آيت الله حائري، با ورود آيت‌الله بروجردي به قم و بر اثر توجهات مخصوص ايشان رونق كامل يافت و در اندك زماني داراي تحولات عظيمي شد.

مدارس، كتابخانه‎ها، درس و بحث‎ها، نشريات و علوم مختلف اسلامي در سطح عميق و گسترده‎اي فعال شد و در زمان تصدي ايشان تعداد علماي ساكن در قم بالغ بر 6 هزار نفر رسيد.

پس از پيروزي انقلاب، حوزه به مرحله‌ تازه‎اي وارد شد و در ابعاد مختلف مورد توجه قرار گرفت و گسترش چشم‎گيري يافت و تشكيلات حوزه با مجهز بودن به فن آوري روز كاملاً نوين و برنامه‎ريزي شده به روند تكاملي خود ادامه مي‎دهد.

اهداف اصلي حوزه‎هاي علميه:

فراگيري علوم اسلامي و در رأس آن، فقه جعفري، و تبليغ و ترويج آن علوم است. هدف اصلي حوزه بر دو پايه نهاده شده: 1. اسلام شناسي عميق؛ 2. اطلاع رساني به مسلمانان سراسر جهان.

پرورش اساتيد برجسته در رشته‎هاي گوناگون اسلامي همانند علوم قرآني و تفسير و فقه، اصول، و ادبيات، منطق، كلام، فلسفه، اخلاق و تاريخ اسلام و تشيع ايران و... .

تربيت نويسندگان توانا و برجسته و محققين نامدار كه آن‎ها نهضت عظيم فكري به راه انداختند.

علما و رجال سياسي كه از حوزه علميه قم برخاستند؛ همچون حضرت امام خميني (ره)، آيت الله صدوقي، شهيد قدوسي، شهيد مطهري، دكتر بهشتي و صدها دانشمند و محقق و عالم بزرگ كه هر كدام استوانه‎هاي بزرگ علم و كمال‎اند.

ايجاد بيش از يكصد مركز تحقيقاتي در سطح حوزه علميه قم.