ایرن‏آن

مقام معظم رهبري در دولت نهم، چهار ديدار با اعضاي هيئت دولت داشتند كه در اين ديدارها به بيان نكته ها و سفارشاتي پرداختند كه سي نكته مهم اين سخنان به اين شرح است:

شهريور ماه 1387:
*خدمت به اهداف عالي ملت با ارزش است
...از اين توفيق خدمتى كه در اختيار شما قرار گرفته، قدردانى كنيد. اين كه انسان در جايگاهى قرار بگيرد كه ميتواند به مردم خدمت بكند و دست او باز است، خيلى قيمت دارد. اين باز بودن دست انسان - در هر بخشى از بخشها - براى از اين توفيق خدمتى كه در اختيار شما قرار گرفته، قدردانى كنيد. اين كه انسان در جايگاهى قرار بگيرد كه ميتواند به مردم خدمت بكند و دست او باز است، خيلى قيمت دارد. اين باز بودن دست انسان - در هر بخشى از بخشها - براى خدمت به ملت و خدمت به اهداف عالى ملت، خيلى چيز با ارزشى است.


*انرژى و نشاطِ كار اين دولت، يك امر برجسته است
يك خصوصيت اين است كه اين دولت، واقعاً يك دولت كار است؛ دولت حركت و اقدام است؛ انرژى و نشاطِ كار اين دولت، يك امر برجسته است. الحمدللَّه شما از سال اول همين‏جور حركت كرديد، الان هم با اين كه سه سال از عمر اين دولت گذشته، انسان احساس ميكند كه تحرك و نشاط و فعاليت و اقدام در اين دولت محسوس است - يعنى كاهش پيدا نكرده، افت پيدا نكرده - اين خيلى چيز با ارزشى است. در خدمت به مردم جديت وجود دارد.

*شعار و گفتمان كلى اين دولت منطبق برگفتمان امام و انقلاب است
خصوصيت و امتياز دوم كه در اين دولت هست، شعار و گفتمان كلى اين دولت است كه منطبق بر شعار و گفتمان امام و منطبق بر شعارها و گفتمانهاى انقلاب است؛ اين خيلى چيز باارزشى است. اين را هيچكس نمى‏تواند نديده بگيرد. هر دلبسته‏ به انقلاب، اين را قدر مى‏داند.

*تعامل با مجلس و قوه‏ قضائيه را مطلقاً نبايد نديده گرفت
عامل با دو قوه‏ ديگر هم يكى از اين توصيه‏هاست. تعامل با مجلس و تعامل با قوه‏ قضائيه، كار لازمى است. اين را مطلقاً نبايد نديده گرفت. البته ممكن است در اين راه تلخيها و مشكلاتى وجود داشته باشد ولى بايد تحمل كرد؛ بهتر است.

* در اين دولت با گرايش‌هاي سكولاريستى مقابله شد
گرايش‏هاى سكولاريستى كه متأسفانه باز داشت در بدنه‏ مجموعه‏ مديران كشور نفوذ مى‏كرد، جلويش گرفته شد. نظام انقلابى، بر مبناى دين و بر مبناى اسلام و بر مبناى قرآن شكل گرفته و به همين دليل از حمايت ميليونى اين ملت برخوردار شده و جانهايشان را كف دستشان گرفته‏اند و جوانهايشان را به ميدانهاى خطر فرستاده‏اند؛ آن وقت مسئولان يك چنين نظامى دم از مفاهيم سكولاريستى بزنند؟! «يكى بر سر شاخ و بن ميبريد»؛ يعنى خودشان بنشينند و بنا كنند بنِ اين‏مبنا و قاعده را كلنگ زدن! خيلى چيز خطرناكى بود. خب، الحمدللَّه اينها جلويش گرفته شد.

*جرات مقابله با فساد يك امتيازى دولت است
جرأت در مقابله‏ با فساد. مقابله‏ با فساد خيلى كار سختى است. يك وقتى بنده گفتم كه اين اژدهاى هفت سرِ فساد را به اين آسانى نميشود قلع و قمع كرد؛ خيلى كار سختى است. نه اينكه حالا بگويم قلع و قمع شده؛ نخير، الان هم قلع و قمع نشده؛ ليكن جرأت مقابله‏ با آن هست. خب، وقتى كه اجزاء مجموعه، خودشان آلوده‏ به فساد نباشند، طبعاً جرأتشان بيشتر است. بسيارى از مجموعه‏هاى قبلى هم حقيقتاً پاكيزه بودند - يعنى آلودگى نداشتند - اما بالاخره جرأت در مقابله‏ى با فساد يك امتيازى است كه در شما هست.

*روحيه‏ تهاجم در مقابله‏ با زورگويان بين‏المللى
يك وقت هست كه زورگويان بين‏المللى مى‏آيند و ميگويند كه آقا شما فلان كار را كرده‏ايد و ما رفع و رجوع مى‏كنيم و نه واللَّه، نه باللَّه...؛ ولى يك وقت هست كه تهاجمش، تهاجم زورگويانه است؛ بهترين دفاع در چنين مواقعى هجوم است. زورگويان بين‏المللى، نقاط ضعف زيادى دارند: جنايت ميكنند، فساد ميكنند، به حقوق بشر تجاوز ميكنند، به حقوق ملتها تعدى ميكنند، انسانها را لگدمال ميكنند و همه‏ كارهاى زشت را انجام ميدهند؛ آخر هم طلبكار همه‏اند! خب، نقاط ضعفشان، با حالت تهاجمى و با حالت طلبكارى، گفته و بيان بشود.

*با مردم تماس بگيريد و با آنها انس پيدا كنيد
امتياز سوم هم روحيه‏ مردمى و خاكى اين دولت است؛ اين هم خيلى با ارزش است؛ اين را قدر بدانيد. شما امتيازتان به تشخص ظاهرى و شكل و قيافه نيست؛ امتيازتان به همين است كه خودتان را با مردم هم‏سطح كنيد، به شكل مردم و در ميان مردم باشيد، با مردم تماس بگيريد، با آنها انس پيدا كنيد، از آنها بشنويد. اين امتياز بزرگى است و در شما هست؛ آن را حفظ كنيد و نگه داريد.

*فاصله‏تان را با طبقات ضعيف كم كرده‏ايد
ساده‏زيستى چيز بسيار با ارزشى است. ما اگر بخواهيم تجمل و اشرافيگرى و اسراف و زياده‏روى را كه واقعاً بلاى بزرگى است از جامعه‏مان ريشه‏كن كنيم، با حرف و گفتن نميشود كه از يك طرف بگوئيم و از طرف ديگر مردم نگاه كنند و ببينند عملمان جور ديگر است! بايد عمل كنيم. عمل ما بايستى مؤيد و دليل و شاهد بر حرفهاى ما باشد تا اينكه اثر بكند. اين خوشبختانه هست. فاصله‏تان را با طبقات ضعيف كم كرده‏ايد و كم نگه داريد و هر چه كه ممكن است آن را كمتر كنيد.

*مسأله‏ نظارت بر زيرمجموعه‏تان را بسيار اهميت دهيد
نظارت بر زيرمجموعه هم خيلى مهم است. من اصرار و تأكيد دارم كه شما دوستان عزيز - كه مسئولان بالا و مديران ارشد هستيد - مسأله‏ نظارت بر زيرمجموعه‏ى خودتان را بسيار اهميت بدهيد. چشمهاى بينا و بصير و باز شماست كه وقتى در دائره‏ مسئوليتتان ميچرخد، ميتواند صحت كار و پيشرفت كار را تضمين كند. اگر چنانچه شما غفلت كرديد، ممكن است در همان بخشى كه غفلت كرده‏ايد نابسامانى انجام بگيرد.

شهريورماه 1386:
*دولت در قول و عمل به اصول انقلاب پايبند است
اولاً مسئله‏ى پايبندى به اصول و ارزشهاست كه خيلى شاخص مهمى است. دولت، هم در قول و شعار كه مهم است - و هم در عمل، نشان مى‏دهد كه به اصول انقلاب و ارزشهاى انقلاب پايبند است. توجه كنيد به اين‏كه وقتى به همه‏ى انقلابهاى بزرگ دنيا نگاه مى‏كنيم - تحولات عظيم سياسى كه در اين قرون نوزدهم و بيستم ميلادى در دنيا اتفاق افتاده و قبل از اينها انقلاب فرانسه - مى‏بينيم اين انقلابها در مدت كوتاهى به مبادى و اصول خودشان پشت كردند و بى‏وفايى كردند! اين، بدون هيچ تحليلى - برخاسته و برگرفته‏ى از متن تاريخ است.

*پركارى اين دولت انصافاً چيز برجسته‏اى است
پركارى اين دولت هم انصافاً چيز برجسته‏اى است؛ حتى بعضيهايى كه مخالف هم هستند، اين را نمى‏توانند انكار كنند؛ يعنى بى‏انصافيها هرچه هم زياد باشد، نمى‏تواند بر اين حقيقت غلبه پيدا كند كه دولت شما انصافاً دولت پركارى است و تلاشتان و كارتان و تحركتان خيلى زياد است. اين بسيار جاى خرسندى دارد.

*اين دولت در برابر زياده‏خواهيهاى استكبار، دچار انفعال نشد
يك خصوصيت ديگر هم كه باز جاى ذكر دارد، اين است كه اين دولت در برابر زياده‏خواهيهاى استكبار، دچار انفعال نشد؛ اين به‏نظر من خيلى مهم است كه در تعامل با دنيا، انسان جاى خودش را بداند، خواست خودش را بداند، نيرو و قدرت خودش را بداند و بداند كه بايد چه‏كار كند. امروز دنيا يك ميدان بى دردسر آرامِ بى‏رقيبى نيست كه انسان بگويد: خب، ما هم منافعى داريم، دنبال منافعمان آرام آرام راه مى‏افتيم و مى‏رويم! نه، دنيا اين‏طور نيست. البته هميشه همينجور بوده؛ امروز با ارتباطات نزديكى كه بين افراد بشر هست، اين تشديد شده. دنيا جاى تعارض، جاى كارشكنى و جاى تعرض زورمندهاست به كسانى كه زور ندارند يا كم زور دارند؛ به معناى واقعى، يك قانون جنگل در فضاى سياسى دنيا حاكم است.

*سفرهاى استانى خيلى مهم است
در رساندن خدمت به افراد محروم جامعه و عدالت، به اعتقاد اين مسئله‏ سفرهاى استانى خيلى مهم است. اين كارى كه آقايان بر دوش گرفتيد و راه افتاديد و رفتيد و همه‏جاى كشور را زير پا گذاشتيد و با مردم تماس گرفتيد و از نزديك درد دلهاى مردم را - كه از زبان مسؤولينشان، ائمه‏ جمعه‏شان و افراد شاخصشان گفته مى‏شود - شنيديد، خيلى به‏نظر من خوب است. بنده خودم سالهاست در مسائل اجرائى و غير اجرائى اين كشور هستم؛ اما وقتى به يك منطقه‏اى مسافرت مى‏كنم و برمى‏گردم، معلومات من نسبت به آن منطقه چند برابر معلوماتى مى‏شود كه انسان از روى كاغذ و در گزارشها و به‏طور كلى مى‏بيند.

*سفارش اول ما مسأله‏ «سند چشم‏انداز» است
سفارش اول ما مسأله‏ «سند چشم‏انداز» است. در گزارش آقاى رئيس‏جمهور يك جمله‏ كوتاهى گفته شد و اسم سند چشم‏انداز آمد؛ لكن اين كافى نيست. سند چشم‏انداز، يك مسأله‏ فرادولتى است؛ مال اين دولت و آن دولت و اين سياست و آن سياست و اين جريان و آن جريان نيست؛ محصول يك كار فشرده و متراكم است؛ كارِ كارشناسى شده است؛ و درست هم هست. اين سند، در واقع برنامه‏ كلان بيست‏ساله ماست و يك سند به معناى حقيقى كلمه است. آنچه كه در اين سند گفته شده، تعارف نشده. بايد در همه برنامه‏ريزيها - چه در قانون‏گذارى كه قانون‏گذارها مسؤولش هستند، چه در اجرا و مقررات اجرائى كه شماها مسؤولش هستيد.

*كار كارشناسى را حقيقتاً جدى بگيريد
سفارش دوم مسأله‏ تقويت كارشناسى است. من حرفهايى را كه مخالفان شما و منتقدان باانصاف و بى‏انصاف شما در زمينه‏ كارشناسى نشده بودنِ كارهاى دولت ذكر مى‏كنند، هيچ جدى نمى‏گيرم و آنها ملاك قضاوت من نيست؛ چون مى‏بينم كه يك جاهائى كارهاى كارشناسى بسيار خوبى هم انجام مى‏گيرد؛ اما مى‏خواهم تأكيد كنم بر اين‏كه كار كارشناسى را حقيقتاً جدى بگيريد؛ بخصوص در كارهاى مبنايى و بنيانى، مثل مسأله‏ برنامه‏ريزى و بودجه‏نويسى، يا مسأله‏ شوراها و امثال اينها؛ اينها كارهاى بنيانى و ماندگار است؛ يعنى بايد بماند.

* از نخبگان استفاده كنيد؛ نخبگان كشور زيادند
البته در اين كار كارشناسى، مسئله‏ تعامل با نخبگان هم - كه من مكرراً هم به شماها گفته‏ام و هم با آقاى رئيس‏جمهور مكرر صحبت شده - مطرح مى‏شود؛ يعنى از نخبگان استفاده كنيد. نخبگان كشور زيادند و در اين جمع و جمعهاى مرتبط با اين جمع هم منحصر نمى‏شوند.ما انصافاً آدمهاى نخبه در كشور كم نداريم؛ در دانشگاهها هستند، در محيطهاى كارى و تحقيقاتى هستند. گاهى كه انسان با افراد نخبه برخورد مى‏كند، مى‏فهمد كه همه هم آماده و مشتاقند و دلشان مى‏خواهد كمك كنند.

*تعامل با ساير قوا
سفارش ديگر من مسأله‏ تعامل با ديگر قواست. خوشبختانه امروز روابط قوه‏ مجريه با قوه مقننه و قوه‏ قضائيه روابط خوبى است؛ لكن در بدنه بايد اين تعامل تقويت بشود؛ يعنى كوشش بشود كه تعامل منطقى و صحيح برقرار شود.

*اطلاع‏رسانى را قوى كنيد؛ رسانه‏هاى مناسب را تغذيه كنيد
نكته‏ ديگرى كه مى‏خواهم سفارش بكنم، مسأله‏ى اطلاع‏رسانى است كه آن روز هم در اجتماع كارگزاران دولتى(1) گفتم؛ واقعاً اطلاع‏رسانى را قوى كنيد؛ رسانه‏هاى مناسب را تغذيه كنيد؛ رسانه‏ ملى هم بايد در مورد دولت كار فعالانه بكند. البته كار اطلاع‏رسانى، كارِ ظريفى است؛ اين‏طور نيست كه يك نفر مقابل دوربين بنشيند و خطاب به مردم بگويد كه ما اين كار را كرديم، آن كار را كرديم؛ مردم هم وقتى شنيدند، كاملاً همه قبول كنند و باور كنند كه بله، اين كارها شده! اصلاً اطلاع‏رسانى اين‏گونه نيست. اطلاع‏رسانى يك كار هنرمندانه است.

*از انتقاد اصلاً عصبانى نشويد
از انتقاد هم اصلاً عصبانى نشويد. بعضى از انتقادكن‏هاى از دولت، هدفشان اين است كه شما را عصبانى كنند، خسته كنند و از جا در ببرند. اصلاً انتقاد با اين هدف انجام مى‏گيرد. يا عيبجويى‏هاى بيخود؛ ديده‏ايد گاهى يك خبرى را تيتر مى‏كنند، بزرگ مى‏كنند؛ فردا، پس‏فردايش معلوم مى‏شود اصلاً دروغ است و اصل ندارد!

* از بخش فرهنگ رفع مظلوميت كنيد
نكته‏ بعدى كه مى‏خواهم سفارش كنم، اين است كه از بخش فرهنگ رفع مظلوميت كنيد. بخش فرهنگ انصافاً بخش مظلومى است. الان در گزارش آقاى رئيس‏جمهور، اصلاً اسمى از فرهنگ نيامد؛ يا در اولويت‏بنديها اين اولويت فداى اولويتهاى ديگر شد و آنها تقدم پيدا كرد كه در كوتاهى وقت، بيان بشود! اين مظلوميت است ديگر. واقعاً مسأله‏ى فرهنگ را دست كم نگيريد. خيلى از مشكلات جامعه‏ ما با فرهنگ‏سازى حل مى‏شود. توجه بكنيد كه امروز، عمده‏قواى دشمنان ما در جبهه‏ فرهنگى دارد كار مى‏كند.

*سياستهاى اصل 44 خيلى مهم است
يك مسئله هم مسئله‏ سياستهاى اصل 44 است كه حالا بطور موردى من اين را عرض مى‏كنم؛ سياستهاى اصل 44 خيلى مهم است. لايحه‏اى كه به مجلس داده شد، نواقصى داشت؛ در مجلس هم بعضى از نواقص آن را برطرف كردند؛ من مى‏خواهم توصيه كنم به گونه‏اى رفتار شود كه اين لايحه با اهداف ذكر شده‏ در اين سياستها تطبيق كند؛ يعنى حقيقتاً اين خط غلطى كه در سالهايى از اوائل انقلاب به ناحق در امر اقتصاد كشيده شده و همينطور هم ادامه پيدا كرده، اين خط را كور كنيد و به خط درست برويد!

*رابطه‏تان را روز به روز با معنويت و خداى متعال تقويت كنيد
به خدا توكل كنيد. از خداى متعال توفيق بخواهيد. رابطه‏تان را روز به روز با معنويت و خداى متعال تقويت كنيد. مبادا اشتغالات كارى، شما را از ذكر و توجه و پرداختن به معنويات باز بدارد! يعنى يكى از خطرها اين است كه در عمل‏زدگى غرق بشويم و از آن ارتباط قلبى خودمان غافل بمانيم.

شهريورماه 1385:
*عدالتخواهى و عدالت‏گسترى از شاخصه‌هاي اصولگرايي است
شاخصه‏ اول «عدالتخواهى و عدالت‏گسترى» است. به زبان آسان است؛ اما در عمل بسيار كار دشوارى است.
نكته‏ بعدى اين است كه اين دولت به عنوان يك دولت «اصولگرا» شناخته شده و رفتار و تلاشى هم كه تا امروز نشان داده و آنچه در عمل و قولش منعكس شده، همين اصولگرايى را نشان ميدهد كه ان‏شاءاللَّه خودِ همين براى كشور و شما بركاتى خواهد داشت. شاخصه‏هاى اصولگرايى، شاخصه‏هاى مهمى است؛ اين شاخصه‏ها بايد مورد توجه قرار بگيرد.

*فسادستيزى، اعتزاز به اسلام، ساده‏زيستى و مردم‏گرايى، اجتناب از اسراف و ريخت‏وپاش
«فسادستيزى» شاخصه‏ى ديگرى است. «سلامت اعتقادى و اخلاقىِ مسئولان كشور» - بخصوص مسئولان عالى‏رتبه، در سطوح دولت و معاونين و از اين قبيل - بسيار مهم است و شاخصه‏ ديگرى است كه از لحاظ اعتقادى و اخلاقى اشخاص سالمى باشند.

*تواضع و نغلتيدن در گرداب غرور لازمه‏ اصولگرايى است
«تواضع و نغلتيدن در گرداب غرور» هم يكى از شاخصه‏هايى است كه لازمه‏ اصولگرايى است؛ ما در معرض اين هستيم. ببينيد عزيزان! شماها در موضع بالايى قرار داريد و مورد احتراميد؛ افراد پيش شماها ميآيند و تعريف و تمجيد ميكنند - بعضى از روى اعتقاد، بعضى بدون اعتقاد - براى اينكه شما خوشتان بيايد. ما خودمان بايد مواظب باشيم حرفهايى كه در تمجيد و ستايش ما ميزنند، اينها را باور نكنيم.

*دولت بايستى از عملكردش دفاع كند
سعه‏ صدر و تحمل مخالف كه از جمله‏ شاخصه‏هايى است كه جزوِ پايه‏هاى اصولگرايى است. گاهى انسان از حرفى كه ميزنند، ناراحت هم ميشود؛ حرص هم ميخورد، گاهى به خدا هم شكايت ميكند كه خدايا! تو كه مى‏بينى واقع قضيه چيست و چقدر با چيزى كه اينها ميگويند، فاصله دارد اما در عين حال، انسان بايستى حلم به خرج دهد. حلم يعنى ظرفيت و تحمل صداى مخالف را داشتن. البته اين - شايد بعداً هم عرض بكنم - به معناى آن نيست كه دولت از عملكرد خودش دفاع نكند؛ نه، حتماً بايستى دفاع كند.

مهرماه 1384:
*گمان مصونيت از انحراف را مطلقاً نبايد در خودمان راه دهيم
نكته‏ اول اينكه گمان مصونيت از انحراف را مطلقاً در خودمان نبايد راه بدهيم؛ يعنى هيچ‏كس نبايد بگويد وضع ما كه روشن است و مثلاً در خط صحيح و در خط دين و خدا داريم حركت مى‏كنيم و منحرف نمى‏شويم؛ نه، چنين چيزى نيست. امكان لغزش و انحراف از خط مستقيم براى همه هست و همه هم وسيله‏ اجتناب از اين انحراف را دارند.

*نبايد از سخن درشت خيرخواهان برنجيم
بايد از سخن درشت خيرخواهان نرنجيم؛ يكى از راههاى سلامت اين است. البته بدخواهانى هم هستند كه سخن درشت و نرم و همه نوع سخنى دارند و از شايعه‏پراكنى و جنگ روانى و دروغ بستن به اين و آن واهمه‏يى ندارند و انسان ممكن است در دلش از آنها برنجد؛ اما كسى كه مى‏دانيد قصد عناد و دشمنى ندارد، ولو با لحن درشتى هم حرف مى‏زند، از او نبايد واقعاً برنجيد. به سخن نرم و دلنشين چاپلوسان هم دل نسپريد. اگر ما اين را رعايت كنيم، به نظر من خيلى به سود ماست.