ایرن‏آن

حجت‌الاسلام علي الله‌ياري با اشاره به ولادت امام صادق (ع) در سال 83 هجري گفت: امام صادق (ع) در روز 17 ربيع‌الاول يعني روز ولادت باسعادت پيامبر اكرم (ص) به دنيا آمد. نام مادر ايشان «فاطمه امّ‌فروه» دختر قاسم بن محمد بن ابي‌بكر بود. مادر آن حضرت از نوادگان محمد بن ابي‌بكر بود كه از شيعيان و ارادتمندان حضرت علي (ع) به شمار مي‌رفت.
وي ادامه داد: كنيه امام صادق (ع) «ابوعبدالله» و لقب آن حضرت «صادق آل محمد» بود. امام صادق (ع) در دوران عمر با بركت خويش كه 68 سال به طول انجاميد، 34 سال به عنوان امام شيعيان بود.
اين استاد حوزه علميه با بيان اينكه امام صادق (ع) در طول زندگاني خويش با پنج خليفه اموي و دو خليفه عباسي معاصر بود، گفت: هشام‌بن عبدالملك، يزيد بن عبدالملك، وليد بن يزيد، ابراهيم بن يزيد و مروان حمار، خلفاي اموي هم‌عصر امام صادق (ع) بودند. همچنين ابوالعباس سفّاح و منصور دوانيقي نيز خلفاي عباسي معاصر با امام بودند.
الله‌ياري با تأكيد بر اينكه دوران امامت امام صادق (ع) با فتنه‌ها، آشوب‌ها و شورش‌هاي سياسي همراه بود، گفت: در زمان امامت امام صادق (ع)، گرايش‌هاي مختلف فكري و مذهبي ظهور كردند و نحله‌هاي منحرف بسياري وجود داشتند. زنديقان، شكّاكان، غُلات و منحرفان در دين از جمله اين فرق بودند.
وي يكي از دلايل آزادي نسبي در جريانات مذهبي و سياسي و به وجود آمدن اين گروه‌هاي انحرافي را وجود كشمكش و اختلاف در ميان سردمداران بني‌اميه بيان كرد و افزود: به همين دليل هر شخص و فرقه‌اي، با هر نوع تفكر و گرايشي به راحتي به ابراز عقايد خود مي‌پرداخت. حتي ديدگاه‌هاي نفي دين و ضد الهي نيز در اين برهه از زمان بروز كرده بود.
الله‌ياري در بخش ديگري از سخنان خود به بيان دلايل سقوط امويان پرداخت و گفت: در اوايل قرن دوم هجري،‌ فعاليت‌هاي سياسي و ضداموي عباسيان افزايش پيدا كرد و پس از قيام «زيد بن علي» و فرزندش يحيي در خراسان، بني‌عباس، زمينه مناسبي براي فعاليت خود پيدا كرد.
وي ادامه داد: بني‌عباس مركز اصلي فعاليت‌هاي خود را خراسان قرار داد و با رهبري ابومسلم خراساني و با شعار خونخواهي يحيي و حمايت از خاندان پيامبر (ص)، قيام مسلحانه خود را آغاز كرد.
اين استاد حوزه علميه با بيان اينكه قيام سياه‌پوشان خراسان در سال 129 هجري آغاز و سرانجام در سال 132 به پيروزي دست يافت، گفت: ابوالعباس سفّاح، اولين خليفه عباسي بود و در برخورد با امام صادق (ع) ميانه‌روي و اعتدال را رعايت مي‌كرد. پس از اتمام حكومت چهار ساله سفّاح، منصور دوانيقي به حكومت رسيد.
الله‌ياري با تأكيد بر اين نكته كه با خلافت‌رسيدن منصور، دوران سختي براي امام صادق (ع) و شيعيانش به وجود آمد، افزود: منصور مي‌دانست كه لايق‌ترين شخص براي خلافت مسلمانان، امام صادق (ع) است. بنابراين اجازه فعاليت به امام را نمي‌داد و با انزواي او، كرسي‌هاي رسمي بحث و درس تا پايان عمر بابركت ايشان برگزار نشد.
وي با بيان اينكه مباحثي مانند تفسير قرآن، حديث، فقه، طب، فلسفه، نجوم و رياضيات از جمله كلاس‌هاي درسي امام‌صادق (ع) را تشكيل مي‌داد، گفت: اين كلاس‌ها مختص به شيعيان و مسلمانان نبود و از تمام فرق و مذاهب مانند معتزله، مرجعه، جبريه، تناسخيه، متصوفه و مجسّمه، در بحث‌هاي عمومي امام (ع) شركت مي‌كردند.
اين استاد حوزه علميه ادامه داد: در كلاس‌هاي درس امام صادق (ع) افراد از نقاط مختلف حجاز و خارج آن مانند نيشابور و عراق نيز حضور داشتند و همين امر موجب تربيت شاگردان فراواني در علوم مختلف مي‌شد. از شاگردان معروف امام (ع) مي‌توان هشام بن حكم، مفضل بن عمر كوفي جعفي، محمد بن مسلم ثقفي، ابان بن تغلب، هشام بن سالم، مؤمن طاق و جابر بن حيّان را نام برد. تعداد شاگردان امام را تا 4 هزار نفر نوشته‌ا‌ند.
الله‌ياري در پايان با تأكيد بر اين نكته كه امام صادق (ع) موفق به تدوين و تثبيت فقه شيعي شد، تصريح كرد: نهادينه كردن مذهب شيعي توسط امام (ع) باعث شد كه به ايشان لقب «رئيس مذهب جعفري» بدهند.