ایرن‏آن

اشاره:

در آخرين سفر حضرت آيت‏الله خامنه‏اى به جبهه‏هاى جنگ درزمان حضور ايشان در اهواز كه با حملات هوايى دشمن به مراكز حساس صنعتى و اقتصادى كشور همزمان بود، جلسه‏اى با حضور ايشان و فرمانده كل سپاه برگزار شد كه طى آن، موضوعات متعددى از جمله وضعيت اجراى قطعنامه 598، ماموريت نيروهاى بسيج حاضر در جبهه‏ها و آينده صدام مطرح شد.
جلسه در تاريخ 12/5/67 با حضور حضرت آيت‏الله خامنه‏اى، محسن رضايى فرماندهى كل سپاه و مجيد مختارى،برگزار شد.

*آيت‏الله خامنه‏اى: در طرح دبيركل، يك روز مشخصى را جهت مذاكره براى تبادل اسرا معين كرده‏اند. 21 روز پس از شروع تبادل اسرا است و تا 81 روز به طول مى‏انجامد. پس از آن، مذاكرات آغاز مى‏شود و كميته تشخيص متجاوز به موازات ساير كارها از همان روز اول، تشكيل مى‏شود؛ يعنى تشكيل كميته تعيين متجاوز همان روز است و اين نكته جالى است.

*محسن رضايى: پس معلوم است كه آمريكا صدام را نمى‏خواهد.

*آيت‏الله خامنه‏اى: آمريكايى‏ها نمى‏خواهند به صدام كمك كنند.

*محسن رضايى : يا حداقل مى‏خواهند از او به عنوان يك فشار استفاده كنند.

*آيت‏الله خامنه‏اى: در حال حاضر، روس‏ها صدام را تقويت مى‏كنند.

*محسن رضايى: اين طرح منافقين به احتمال زياد باروس‏ها هماهنگ بوده است.

*آيت‏الله خامنه‏اى: بله، به احتمال زياد. عرض كنم ما ديشب كه از شما جدا شديم، نامه استاندار را پيش من آوردند. عصرى حاج احمدآقا مى‏خواست با من تماس بگيرد، موفق نشده بود. يعنى من برنامه داشتم و آمده بودم در مسجد پادگان گلف (1) وبا رؤساى ادارات استان ملاقات داشتم. هنگامى كه برگشتم، گفتند حاج احمد آقا تماس گرفته بود. خلاصه پس از دو سه بار تماس، ايشان پيام امام را به استاندار داده‏اند و آقاى ميردامادى نيز پيام را براى من فرستادند. ايشان نوشته است كه متن پيوست را جناب حاج احمدآقا قصد داشتند به جنابعالى (آيت‏الله خامنه‏اى) منعكس كنند ولى موفق به پيدا كردن شما نشدند، با توجه به فوريت مساله، مطلب را تلفنى براى بنده قرائت كردند كه عينا تقديم مى‏گردد. البته من نگفتم كه به امام بگويند، ما با خود احمدآقا در ميان گذاشتيم كه يك فشارى... ايجاد كند، اما احمدآقا گفت كه من بروم به امام بگويم و ببينم نظر ايشان چيست. متن پيام اين است:
"حضرت حجت‏الاسلام خامنه‏اى دامت افاضاته. پس از سلام، پيغام (2) شما را به حضرت امام رساندم كه رزمندگان آماده هستند عمليات كنند. حضرت امام فرمودند كه به هيچ وجه به خاك عراق حمله نكنيد. حتى گلوله‏اى به طرف آنها شليك نكنيد. در صورتى كه بمباران كردند، شما هم اگر صلاح دانستيد دستور بمباران را بدهيد. شما نيرو مهيا داشته باشيد، در صورتى كه آنها حمله كردند و زمينى را تصرف كردند شما هم به آنها حمله كنيد. من اعلام كرده‏ام كه قبول قطعنامه تاكتيكى نيست، حمله نقض آن است. قبل و بعد آتش‏بس ندارد. مريد احمد خمينى "

*آيت‏الله خامنه‏اى: الان عراقى‏ها كجا هستند؟

*محسن رضايى: از فكه آمدند، چسبيده‏اند به روخانه دويرج و تا عين خوش و موسيان حضور دارند.

*آيت‏الله خامنه‏اى: ميمك هم دست آنهاست؟

*محسن رضايى: بله، ان‏شاءالله بايد از اين وضعيت دربياييم، بايد حداقل يك برنامه‏ريزى يكساله يا دو ساله داشته باشيم.

*آيت‏الله خامنه‏اى: برنامه ريزى براى مرزها؟

*محسن رضايى: بله، برنامه ريزى دفاعى، اصلاح، ترميم، توسعه، بازسازى و آمادگى نيروها. كار بدون برنامه همه چيز را از بين مى‏برد. آقاى موسوى (نخست وزير) هم كه آمده بود، به ايشان هم گفتيم.

*آيت‏الله خامنه‏اى: جلسه چطور بود به جايى رسيد؟

*محسن رضايى: خيلى چيزها را يادداشت كردند، بچه‏ها كه هم معترض بودند و خيلى اعتراض داشتند بعضى‏ها اصلا صحبت نكردند، گفتند ما حرفى نداريم، ولى انعكاس مسايل خوب بود. بچه‏ها (فرماندهان لشكرها) خيلى خوب توانستند مشكلاتشان را جا بيندازند و كمبودها را منعكس كنند. آقاى موسوى هم يادداشت كردند. ما آنجا گفتيم نبايد زمان را از دست بدهيم و بعد ببينيم كارى انجام نشده است.

*آيت‏الله خامنه‏اى: حالا اين نيروها (3) را چه بايد بكنيم، اگر آتش بس شود، چه برنامه‏اى براى آنها داريد؟

*محسن رضايى: اگر آتش بس شود بايد بروند.

*آيت‏الله خامنه‏اى: به اعتقاد بنده اگر اينها برگردند دو ضرر دارد: يكى اينكه اينها خودشان احساس بدى مى‏كنند و ديگر اينكه يك نيروى حاضر و آماده‏اى از دست خواهد رفت، در حالى كه مى‏شود كارى كرد كه اين اينها از دست نروند. نه اينكه اينجا بمانند، بلكه از آن‏ها طبق برنامه مشخصى استفاده شود. طرح كدبندى نيروهاى شهرى برنامه خوبى است. كدگذارى گردانى را روى اينها انجام دهيم، مثل تيپ الغدير؛ يعنى پانزده گردان از آ نها را جدا كنيم و در يك مكان معين چند روز باهم زندگى كنند و همديگر را خوب بشناسند. شغل، اسم گردان و فرمانده گردان را خوب آشنايى پيدا كند ماموريتشان مشخص شود و سپس به شهرشان برگردند. سپاه مى‏تواند مانند رابطون براى نگهدارى خطوط هر سال يك گردان را به منطقه بياورد. اصلا در اسلام هم رابطون يعنى مرزداران، فقط مرزدارى مى‏كنند، چه امر جالبى است؛ چون اين نيروها تا جنگ است كه بروند دنبال كارشان، در حالى كه مى‏شود به آنها گفت ما در طول سال به نيرو نياز داريم. سپاه از قبل بگويد براى نگهدارى از مرز به اين تعداد نيرو نياز است و اين گردان‏ها با ماموريت سرزمينى برگردند. در اين حالت دو كار انجام شده است. هم ارتباط آنها با سپاه نزديكتر شده است و هم شما براى مرزدارى واحدهاى منظمى درست كرده‏ايد. در حال حاضر، اين كار آسان‏تر و سهل‏تر انجام مى‏گيرد.

*محسن رضايى: بحث تداوم ارتباط است. بايد مقرراتى باشد كه سپاه بتواند اينها را در اختيار بگيرد. ما حتى بايد به اينها اطلاعات نظامى بدهيم و با اينها ارتباط داشته باشيم. بايد آموزش و تجارب مرزدارى به آنها منتقل شود. كلا حفظ ارتباط از طريق جزوات آموزشى، اردوگاه آموزش نظامى و راديو و تلويزيون ميسر است .اين يك بخش از حمايت است. يك بخش هم، حمايت مسوولين است كه به طور جدى بايد حمايت كنند و شركت خودشان هم مهم است.

*آيت‏الله خامنه‏اى: اين كارها مال بعد است.

*محسن رضايى: ما اين كارها را قبلا كرديم، ولى چون پشتوانه نداشت موفق نبود. اين مساله بايد روشن شود و يك حكم حكومتى و تشكيلاتى اين موارد را بايد معتبر كند. البته تمايل عمومى هم بايد ايجاد شود، تمايل عمومى هم با تمايل حكومت ارتباط دارد.

*آيت‏الله خامنه‏اى: البته شكى نيست كه اين كارها بودجه و امكانات مى‏خواهد و بايد جزء ماموريت‏هاى سپاه قرار گيرد اما من در حال حاضر، طرح كلى براى سپاه نمى‏دهم، احتمالاً سپاه به اين فكر بوده، من فقط اين طرح را به عنوان يك علاج براى يك مشكل مى‏گويم؛ چون اين نيروها با شور و شوق آمده‏اند و بايد از موقعيت استفاده كرد. آدم حيفش مى‏آيد كه جمعيتى به اين عظمت را( كه تا حدودى هم حالت نظامى دارند اگر چه صد درصد هم نظامى نيستند) از دست بدهد. نعمت باارزشى است...اگر آتش بس اعلام شد، اين جمعيت چون احساس فايده نمى‏كنند به شهرهايشان باز مى‏گردند، در اين صورت آن موجى كه ايجاد شده بود از بين مى‏رود. من به فرماندهان هم گفتم كه اگر من جاى شما بودم همين كار را مى‏كردم. يك سازماندهى دقيق مى‏كردم و نيروهاى وقتى مى‏رفتند خانه‏هاشان مى‏فهميدند كه در كجا هستند و كارشان چيست .برنامه‏هاى شما را هم در آينده مى‏شود انجام داد.
*محسن رضايى: ما بايد با فرماندهان جلسه بگذاريم و با آنها صحبت كنيم.

*آيت‏الله خامنه‏اى: حالا اگر آمديم سرقضيه مرزها و عراق كارشكنى كرد مشكل ايجاد مى‏شود.

*محسن رضايى: يك مشكل اساسى اروند است.

*آيت‏الله خامنه‏اى: يكى از مشكلات، نكته‏اى است كه در مورد اروند در قرارداد 1975 وجود دارد. در اين قرارداد يك نقطه‏اى در اروند است (احتمالا در حوالى جزيره مينو) كه خط‏القعر در داخل ايران است. اين مجموعه اروند از خاك ايران گذر مى‏كند. در اين قرارداد است كه وقتى كشتى‏ها به اين منطقه رسيدند بايد پرچم ايران را بزند و عبور كنند، البته بايد يك حق و حقوقى هم بپردازند؛ يعنى در شط مشترك يك جايى است كه راهدار ما هستيم.

*محسن رضايى: سرگردنه است.

آيت‏الله خامنه‏اى: (با خنده) بله سرگردنه جلويش را مى‏گيريم. او مى‏خواست اين را هم بزند. او مى‏گفت آزادى كشتيرانى در اروند و خليج فارس نيز؛ چون تنگه هرمز زير نظر ماست. ديروز به من اطلاع دادند كه هر دو (نظر صدام) را حذف كردند. به خاطر همين مساله، صدام يك عده را ريخته در جبهه‏ها و هاى و هوى مى‏كند؛ چون فهميده كه خبرى نيست. در ارتباط با مذاكره مستقيم هم فهميدند كه چى گفته؟

*محسن رضايى: نه.

*آيت‏الله خامنه‏اى: گفته است ما مذاكرات مستقيم را به عنوان پيش شرط نگفته بوديم؛ يعنى اينها ديدند كه اگر بخواهند سخت بگيرند ايران اينجا قرص محكم ايستاده است و مى‏جنگند؛ لذا عقب‏نشينى كردند، هم در مورد مساله اروند و هم در مورد خليج فارس عقب‏نشينى كردند.

*محسن رضايى: اگر اين طور باشد بايد تا دو سه ماه آينده تمام بشود؟!

*آيت‏الله خامنه‏اى: بله قاعدتا بايد زودتر هم تمام شود. البته ادامه كارها بيشتر طول مى‏كشد ولى آتش‏بس در فاصله كوتاهى انجام خواهد شد.

*محسن رضايى: آتش را هر كه بشكند ديگر...

*آيت‏الله خامنه‏اى: اگر آتش بس برقرار بشود او قطعا نمى‏شكند. حقيقت اين است كه او در جنگ خسته‏تر از ماست.

*محسن رضايى: البته ارتش عراق خسته است، اما گاردش خسته نيست. الان اسرايى كه از ارتش عراق گرفته‏ايم خسته‏اند ولى گاردى‏ها نه.
*آيت‏الله خامنه‏اى: من فكر مى‏كنم اگر شما اسير گاردى هم داشته باشيد او هم خسته شده است، مطمئنا ادامه جنگ به ضرر صدام است. شكى نيست كه به ضرر اوست.

*محسن رضايى: من مى‏ترسم صدام چند روز قبل از منابع صنعتى ما را بزند؛ يعنى چند ساعت قبل از آتش بس منابع ما را بزند.
*آيت‏الله خامنه‏اى: اين كار را قاعدتا مى‏كند.

*محسن رضايى: بله، جاهاى استراتژيك را حسابى مى‏زند.

*آيت‏الله خامنه‏اى: بله، احتمالاً پتروشيمى، انرژى اتمى و مراكز نفت را خواهد زد. البته من احتمال مى‏دهم كه صدام سر كار نماند، احتمالش هست كه او را بردارند، اما روس‏ها مى‏خواهند او را نگهدارند.

*محسن رضايى: او خيلى از كمونيست‏ها را كشته و با حزب كمونيست هم درگير است.

*آيت‏الله خامنه‏اى: كمونيست‏ها را كه مى‏كشد، دليلش اين نيست كه با روس‏ها بد است. مثل عبدالناصر، عبدالناصر حزب كمونيست را غير قانونى كرد و شديدترين فشارها را به كمونيست‏ها وارد كرد. حزب كمونيست در هر كشورى عبارت است از جزئى از پيكره شوروى. اما وقتى حكومتى كمونيستى شد، مى‏گويد، خب، من كه با شما هستم اين حزب كمونيست را براى چه مى‏خواهيد؟! لذا آن را حذف مى‏كند. حزب كمونيست را از بين برد، ارتش از بين مى‏رود. اين زمان حسن‏البكر بود، هنوز صدام مسلط نشده بود. حسن‏البكر يك سال قبل از انقلاب، كمونيست‏هاى داخل ارتش را اعدام كرد و 40 يا 50 نفر بودند. اين از باب اين است كه مى‏داند اگر حزب كمونيست پا گرفت، روس‏ها به آن حكومت قانع نيستند و حزب كمونيست را جايگزين حكومت مى‏كند.

*پي نوشت:

1- پادگان گلف از ابتداى جنگ محل اعزام نيرو به جبهه‏هاى جنگ بود.
2- پس از پذيرش قطعنامه، هنگامى كه ارتش عراق تعرض هوايى و زمينى خود را به مرزهاى ايران ادامه مى‏داد و هنوز به طور رسمى آتش بس را نپذيرفته بود، فرماندهى كل سپاه طرحى را براى حمله به يكى از مناطق حساس عراق در منطقه جنوب تهيه كرده و آمادگى سپاه را براى اجراى اين طرح به آيت‏الله خامنه‏اى اعلام كرد. ايشان نيز اين آمادگى را به اطلاع حاج احمدآقا رساندند.
3- اشاره به نيروهايى است كه پس از تهاجم عراق و منافقين به مرزهاى ايران، در جبهه‏هاى جنگ حضور يافته و آماده دفاع از ميهن اسلامى شدند. اين حضور به قدرى گسترده و فراگير بود كه موجب تعجب همگان شد.

* فصلنامه تاريخ جنگ