ایرن‏آن

«اينها تودهنى خوردند، سيلى خوردند، ولى هنوز نااميد نيستند. من به شما عرض كنم دانشجوهاى عزيز! اينها نااميد نيستند؛ دارند قضايا را دنبال مي كنند؛ به اين زودى هم زمين نمي گذارند. اينها صحنه‏گردانهائى دارند، صحنه‏گردانهائى هم پيدا خواهند كرد..» مقام معظم رهبري

مقدمه

ديدار دانشجويان كه اين بار زودتر از هميشه در دهه اول ماه مبارك رمضان با رهبر انقلاب برگزار مي شد و نيز ديدار اساتيد و فرهيختگان با ايشان، فرصتي بود تا كليدواژه هايي جديد همه نگاه ها و تحليل ها را به سمت و سوي خود سوق دهد. كليدواژه هايي حكيمانه كه طرحشان با تعمّد، دقت و ظرافت خاصي صورت پذيرفته بود و خبر از مختصات ميدان جديدي مي داد كه فراروي نخبگان كشور قرار گرفته است و آنان بايد نسبت به آن هوشيار و آگاه باشند.

رهبر انقلاب مفهومي به نام "جنگ نرم " را مورد توجه قرار دادند و از ضرورت نقش آفريني "دانشجويان " به عنوان "افسران " و "اساتيد " به عنوان "فرماندهان " مقابله با جنگ نرم سخن گفتند. ايشان حتي بين سرباز و افسر تفكيك كردند و فرمودند:«نگفتيم سربازان، چون سرباز فقط منتظر است كه به او بگويند پيش، برود جلو؛ عقب بيا، بيايد عقب. يعنى سرباز هيچگونه از خودش تصميم‏گيرى و اراده ندارد و بايد هر چه فرمانده مي گويد، عمل كند. نگفتيم هم فرماندهانِ طراح قرارگاه‏ها و يگان هاى بزرگ، چون آنها طراحى‏هاى كلان را مي كنند. افسر جوان تو صحنه است؛ هم به دستور عمل مي كند، هم صحنه را درست مى‏بينيد؛ با جسم خود و جان خود صحنه را مى‏آزمايد. لذا اينها افسران جوانند؛ دانشجو نقشش اين است.»


اين بار مقام معظم رهبري مختصات مبارزه اي را تبيين كردند كه در آن هر قشر مي بايست رسالت خود را بازشناسد و نحوه ايفاي نقش خود را نيز دريابد. ايشان با لحني هشدارگونه فرمودند:«دانشگاه بايد بهوش باشد. دانشجوى مؤمن و مسلمان و دانشجوئى كه به كشورش علاقه‏مند است و دانشجويى كه به آينده‏ى كشور و آينده‏ى نسل خودش دلبسته است، بايد هوشيار باشد. بدانيد اينها دارند طراحى مي كنند.»

شرايطي كه بعد از انتخابات رقم خورد و زبانه هايي كه تا كنون كشيده شده است، طبيعتا با آغاز سال تحصيلي، دانشگاه را نيز متأثر از خود خواهد ساخت و در اين ميان اين دانشجويان و اساتيد هستند كه در حكم افسران و فرماندهان مقابله با جنگ نرم بايد طرح ريزي براي مقابله با جنگ نرم را به صورت جدي آغاز كنند؛ نوع مقابله، اهداف، الزامات، آسيب ها و راهكارهاي كلان آن مقوله هايي كه در اين نوشتار به تفصيل بدانها خواهيم پرداخت.

اهداف مقابله با جنگ نرم

هدف كلاني كه رهبر انقلاب مورد توجه قرار دادند، "دفاع از نظام اسلامى و جمهورى اسلامى در مقابله‏ى با يك حركت همه‏جانبه‏ى متكى به زور و تزوير و پول و امكانات عظيم پيشرفته‏ى علمىِ رسانه‏اى " بود. اما با نگاهي جزء نگرتر نيز مي توان مواردي را برشمرد.

الف) كاهش خسارات احتمالي

رهبر انقلاب در ديداري كه با دانشجويان داشتند، فرجام طرح ريزي هاي دشمنان را شكست تلقي كردند و نقش نخبگان در اين ميدان را مورد توجه قرار دادند. ايشان فرمودند:«من الان به شما عرض مي كنم، اينها در نهايت شكست مي خورند؛ اما درجه‏ى بيدارى و هوشيارى من و شما مي تواند در ميزان خسارت و ضررى كه وارد مي كنند، تأثير بگذارد. اگر هوشيار باشيم، نمي توانند صدمه و ضررى بزنند. اگر غفلت كنيم، احساساتى بشويم، بى‏تدبير عمل كنيم، يا خواب بمانيم و اين جور عوارض به سراغمان بيايد، ضرر و زيان و هزينه بالا خواهد بود؛ ولو در نهايت موفق نخواهند شد.»

ب) جلوگيري از متزلزل شدن كار علمي در دانشگاه ها

طبيعتا در گير و دار دعواهاي سياسي در دانشگاه ها آنچه بيش ار همه آسيب جدي مي بيند، برگزاري كلاس ها و برنامه هاي علمي دانشگاه است. افسران جوان بايد مانع اين آسيب شوند. اين موضوعي است كه رهبر معظم انقلاب مورد توجه قرار دادند:«همين جا به شما بگويم، مواظب باشيد توى اين قضاياى سياسى كوچك و حقير مبادا دانشگاه تحت تأثير قرار بگيرد؛ مبادا كار علمى دانشگاه متزلزل شود؛ مبادا آزمايشگاه‏هاى ما، كلاس هاى ما، مراكز تحقيقاتى ما دچار آسيب بشوند؛ حواستان باشد. يعنى يكى از مسائل مهم در پيش روى شما، حفظ حركت علمى در دانشگاه‏هاست. دشمن ها خيلى دوست مي دارند كه دانشگاه ما يك مدتى لااقل دچار تعطيلى و تشنج و اختلال هاى گوناگونى باشد؛ اين برايشان يك نقطه‏ى مطلوب است؛ هم از لحاظ سياسى برايشان مطلوب است، هم از لحاظ بلندمدت؛ چون علم شما از لحاظ بلندمدت به ضرر آنهاست؛ لذا مطلوب اين است كه دنبال علم نباشيد.»

به اين ترتيب هر گونه نقش آفريني افسران مقابله با جنگ نرم كه به ايجاد تزلزل در حركت علمي دانشگاه بيانجامد، نقض غرض محسوب خواهد شد و اين نكته مهمي است كه مي بايست مدنظر قرار گيرد.


الزامات مقابله با جنگ نرم

يقينا نيل به اهدافي كه مي توان براي افسران اين ميدان در نظر گرفت، بدون طرح ريزي و برنامه ريزي دقيق و مدبرانه ممكن نيست. در ادامه برخي الزامات اين برنامه ريزي را مرور خواهيم كرد.

الف) تشكيل اتاق فكر

رهبر انقلاب در ديدار با دانشجويان طراحي نوع مبارزه را به خود دانشجويان واگذار كردند. ايشان فرمودند:«اينى كه چه كار بايد بكنيد، چه جورى بايد عمل كنيد، چه جورى بايد تبيين كنيد، اينها چيزهائى نيست كه من بيايم فهرست كنم، بگويم آقا اين عمل را انجام بدهيد، اين عمل را انجام ندهيد؛ اينها كارهائى است كه خود شماها بايد در مجامع اصلى‏تان، فكرى‏تان، در اتاقهاى فكرتان بنشينيد، راهكارها را پيدا كنيد.»

لذاست كه بررسي نوع مواجهه مطلوب با توجه به شرايط خاص هر دانشگاه مي بايست از جانب فعالين آن دانشگاه هر چه سريع تر صورت پذيرد.

ب) پرهيز از بسته شدن فضا

رهبر انقلاب در ديدار با اساتيد دانشگاه در عين اينكه بر ضرورت مقابله با جنگ نرم تاكيد داشتند، بار ديگر بحث كرسي هاي آزاد انديشي را پيش كشيدند و تاكيد كردند كه نبايد از اظهارنظر بيمناك بود. ايشان فرمودند:«يكى ديگر از كارهائى كه بايد در زمينه‏ى مسائل گوناگون اجتماعى و سياسى و علمى انجام بگيرد، ميدان دادن به دانشجوست براى اظهارنظر. از اظهارنظر هيچ نبايد بيمناك بود. اين كرسى‏هاى آزادانديشى كه ما گفتيم، در دانشگاه‏ها بايد تحقق پيدا كند و بايد تشكيل بشود. اگر چنانچه بحث هاى مهم تخصصى در زمينه‏ى سياسى، در زمينه‏هاى اجتماعى، در زمينه‏هاى گوناگون حتّى فكرى و مذهبى، در محيط هاى سالمى بين صاحبان توان و قدرتِ بحث مطرح بشود، مطمئناً ضايعاتى كه از كشاندن اين بحث ها به محيط هاى عمومى و اجتماعى ممكن است پيش بيايد، ديگر پيش نخواهد آمد.»

به نظر مي بايست از فضاي تقابلي احراز كرد و محيط آكادميك دانشگاه را حدالامكان به دور از جنجال و هيجانات كاذب وارد موضوع بررسي مسائل روز كشور كرد.

ج) ضرورت مخاطب شناسي

به نظر مخاطب اصلي طرح ريزي هاي افسران مقابله با جنگ نرم نه سردمداران جريان مقابل كه افكار عمومي دانشجويي است. افكار عمومي اي كه تحت القائات غلط ممكن است قضاوت هاي نادرستي در خصوص مسائل كشور داشته باشد و اين قضاوت با تبيين درست مسائل به راحتي قابل تغيير است. نبايد در برنامه ريزي مخاطب را به اشتباه چند فرد خاص يا يك تشكل خاص قرار داد.

آسيب هاي مقابله با جنگ نرم

طبيعتا مي تواند آسيب هايي نيز متوجه طرح ريزي هاي جريانات دانشجويي براي مقابله با جنگ نرم باشد. برخي از اين آسيب ها در سخنان رهبر انقلاب نيز مورد اشاره قرار گرفته است.


الف) احساسي عمل كردن

اولين آسيبي كه رهبر انقلاب برشمردند، برخورد احساسي با موضوع بود. شايد بازخواني سخنان ايشان بعد از غائله 18 تير در اينجا راهگشا باشد. ايشان فرمودند:«وقتى هيجانات كور، پا وسط بگذارند، دشمن فوراً استفاده خواهد كرد. بارها گفته‏ام، باز هم تكرار مى‏كنم؛ من معتقدم كه جوان مملكت بايستى در همه ميدانها حضور و آمادگى داشته باشد؛ منتها با انضباط. اين‏گونه حركاتى كه ملاحظه شد كسانى به دانشگاه حمله كنند، ناشى از بى‏انضباطى است؛ با هر نامى انجام گيرد، غلط و محكوم است. اگر با نام دفاع از دين هم انجام گيرد، غلط است؛ اگر با نام دفاع از ولايت هم انجام گيرد، غلط است. مگر من بارها نگفته‏ام در اجتماعات كسانى كه مخالفند، هيچ كس نبايد رفتار خشونت‏آميز داشته باشد؛ چون اين، دشمن را خوشحال مى‏كند. بارها ما اين حرف را گفتيم، چرا گوش نكردند؟! چرا گوش نمى‏كنند؟! حتّى اگر يك حرفى كه خون شما را به جوش مى‏آورد به زبان آورند - مثلاً فرض كنيد اهانت به رهبرى كردند - باز هم بايد صبر و سكوت كنيد. اگر عكس مرا هم آتش زدند و يا پاره كردند، بايد سكوت كنيد. نيرويتان را براى آن روزى كه كشور به آن نيازمند است، براى آن روزى كه نيروى جوان و مؤمن و حزب‏الّلهى بايد در مقابله با دشمن بايستد، حفظ كنيد، والاّ حالا فرض كنيم يك جوان، يا يك دانشجوى فريب‏خورده‏اى هم حرفى زد و كارى كرد؛ چه اشكالى دارد؟ من از او صرف‏نظر مى‏كنم.»

ب) برخورد سخت به جاي برخورد نرم

در مقابله با جنگ نرم بيش از هر چيز بايد قواعد مقابله را شناخت. قواعد مقابله نرم با قواعد مقابله سخت تفاوت دارد. مختصات مبارزه هم تفاوت دارد. در مواجهه نرم لزوما دشمن در طرف مقابل دشمن نايستاده است. ممكن است يك عنصر فريب خورده در طرف مقابل باشد. بين يك عنصر فريب خورده و دشمن تفاوت وجود دارد. از حيث نوع مقابله نيز بايد راهكارهاي نرم را مورد توجه قرار داد.


نويسنده: محمد مهدي تهراني