ایرن‏آن

تكنولوژي از گذشته تاكنون به خاطر اينكه توانمندي هاي جديدي در اختيار دارنده اش قرار مي دهد در خدمت سياست و اهداف سياسي و نظامي دولت ها بوده است. دولتها همواره سعي كرده‌اند از تكنولوژي‌ در جهت پيشبرد اهداف خود حداكثر استفاده را ببرند.براي مثال از تكنولوژي پرواز و اختراع هواپيما در جنگ جهاني دوم استفاده نظامي شد و هواپيماي جنگي به كارزار بين‌المللي وارد شد. و يا تكنولوژي شكاف اتمي از سوي قدرت‌هاي بزرگ ابتدا در غرب وارد عرصه نظامي شد و سپس با انتقال تكنولو‍ژي ساخت بمب اتمي از انگلستان به شوروي، در شرق نيز مورد استفاده نظامي و سياسي قرار گرفت.
اين موارد تنها بخش بسيار آشكار و عريان ورود تكنولوژي به رقابت ها و كشمكش‌هاي سياسي مي‌باشد.چراكه از هر نوع تكنولوژي و فنّي ولو بسيار پيش پا افتاده نيز مي‌توان استفاده سياسي نمود كه نمونه اي از آن را بيان مي كنيم.
تكنولوژي توليد كشك و استفاده نظامي از آن
گفته مي شود كه كشك خشك براي اولين بار توسط ايرانيان توليد شد و همين كشك، در جنگ ها مورد استفاده سپاهيان ايراني قرار گرفت و عامل تأثيرگذاري در افزايش فتوحات ايرانيان داشت. به اين صورت كه هر سرباز ايراني مقداري كشك خشك شده را در كيسه‌اي با خود حمل مي‌نمود و در هنگام صرف غذا آن را با آب و مقداري نان خشك تبديل به غذايي مقوي مي‌نمود. با اين تكنولوژي ديگر سپاه ايران مجبور نبود بخش قابل توجهي از نيروي انساني و وسايل نقليه خود را صرف حمل آذوقه سپاهيان نمايد لذا نيروهاي مامور حمل آذوقه نيز سلاح به دست گرفته و آماده نبرد ميشدندكه دشمن از اين مزيت به دليل نداشتن تكنولوژي توليد كشك خشك محروم بود.
از اين مثال ساده مي توان فهميد كه امكان استفاده از هر نوعي از تكنولوژي در افزايش اقتدار ملي دولت‌ها وجود دارد. خواسته كه با رشد و توسعه روزافزون تكنولوژي در جوامع، و افزايش قدرت كشورها از قِبَلِ پيشرفت‌هاي تكنولوژيك، به‌طور طبيعي شاهد تأثيرگذاري هرچه بيشتر تكنولوژي بر مسائل سياسي و معادلات قدرت در سطح بين الملل مي‌باشيم.

اقتصاد خصوصي و تكنولوژي هاي مختلف به مثابه كارت هاي مذاكره دولت ها
در دنياي امروز تكنولوژي يكي از ابزارهاي اصلي ديپلماسيِ كشورهاي پيشرفته مي باشد و كشورهاي صاحب تكنولوژي سعي مي كنند از هر نوع تكنولوژي و صنايعي كه در اختيار دارند ولو به نظر ساده و پيش پا افتاده، استفاده سياسي نمايند.علي رغم اينكه بسياري از كشورهاي داراي فناوري پيشرفته دم از آزاد بودن اقتصاد و خصوصي بودن فعاليت بنگاه‌ها و شركتهاي خود مي‌زنند،اما وقتي موضوع فشارهاي سياسي و بين‌المللي مطرح مي‌شود، مشخص مي‌گردد كه اين اقتصاد به اصطلاح غير دولتي و آزاد، تحت سياست‌هاي واحد دولت‌ها هدايت مي‌شود.
براي مثال شركتهاي ايرباس و بوئينگ شركتهايي خصوصي با توليدات غيرنظامي هستند. اما براي تحريم و يا چانه‌زني سياسي با كشورهاي مصرف‌كننده، هماهنگ با دولت ها عمل مي‌كنند و بدون اجازه دولت ها قراردادي با كشوري منعقد نمي كنند.نمونه آن عدم ارائه هواپيما و تجهيزات هوايي به ايران توسط اين شركت هاي به اصطلاح غير دولتي و آزاد مي باشد.
در واقع كشور هاي پيشرفته به تكنولوژي به عنوان يك كارت امتياز در مواجهه با طرف هاي خارجي نگاه مي كنند كه تأثير آن در قدرت چانه‌زني و مذاكرات ديپلماتيك اين كشورها را به دو صورت مستقيم و غير مستقيم قابل مشاهده مي باشد.

تاثير مستقيم و غير مستقيم انواع تكنولوژي ها بر ديپلماسي
انتقال فناوري: تاثير تكنولوژي مستقيم بر ديپلماسي
تأثير مستقيم به اين صورت است كه در ازاي انتقال يك تكنولو‍ژي به كشوري، امتيازاتي كه همواره امتيازات بسيار بزرگ و غيرعادلانه اي نيز بوده است را از آن كشور دريافت مي‌كنند.

ماهيت قدرت زاي فناوري: تأثير غيرمستقيم تكنولوژي بر ديپلماسي

توانا بود هركه دانا بود //// ز دانش دل پير برنا بود /حكيم فردوسي/
دانش اندر دل چراغ روشن است //// وز همه بد بر تن تو جوشن است /رودكي/
تأثير غيرمستقيم تكنولوژي نيز به ماهيت تكنولوژي مربوط مي شود.به اين صورت كه چون تكنولوژي ابزاري توانمندساز و عامل ايجاد قدرت مي باشد، قدرت و توانمندي هاي نويني در اختيار دارنده تكنولوژي قرار مي دهد و اين امر سبب افزايش قدرت اقتصادي، اجتماعي، نظامي و به تبع آن افزايش قدرت سياسي مي‌شود.
براي مثال كشورهاي داراي فناوري هسته‌اي قدرت برتر در توليد انرژي الكتريسيته و همچنين صنايع تسليحاتي مي باشند و يا كشورهاي داراي فناوري فضايي در عرصة ماهواره و رسانه كه افكار عمومي را هدايت ميكند قدرت مند مي‌باشند.و لازم به توضيح بيشتر نيست كه برخورداري از تكنولوژي هاي رسانه اي و هدايت افكار عمومي چه تاثيري در قدرت ملي دارندگان اين تكنولوژي مي گذارد. همين يك جمله افلاطون در رابطه با هدايت افكار عمومي روشن كننده امر مي باشد كه مي گويد: " آنكه روايت مي كند، حكومت مي كند.! "
لذا اين كشورها به واسطه تكنولوژي خود باعث وابستگي كشورهاي ديگر مي‌شوند كه اين امر خود برگ برنده ديگري براي بخش‌ ديپلماسي كشورهاي پيشرفته است.
تجارت مستقيم و غيرمستقيم تكنولوژي به عنوان ابزارهاي ديپلماسي
به صورت مستقيم: انتقال تكنولوژي
به صورت غيرمستقيم: تجارت نتايج فناوري
الف ـ به صورت مستقيم
انتقال تكنولوژي به صورت مستقيم خود ابزاري براي چانه زني‌هاي سياسي و بده‌بستان‌هاي ديپلماتيك مي‌باشد به اين صورت كه تكنولوژي از كشوري به عنوان يك امتياز به كشور ديگر منتقل مي‌شود و در قبال آن، خواسته كشور منتقل كننده از طرف مقابلش تأمين مي گردد. اين نوع انتقال علي القاعده براي كشور منتقل كننده بايد پرسود باشد چرا كه آن كشور عامل توليد ثروت را به ديگري منتقل كرده‌است نه خود ثروت را. به عبارتي به شخص ماهي فروخته نشده است بلكه طريقه ساخت قلاب‌ ماهي‌گيري را به او آموخته‌اند كه به وسيله اين انتقال فناوري مي‌تواند هر روز به ماهي گيري و توليدثروت بپردازد.
لذا انتقال تكنولوژي به صورت مستقيم همواره در قبال گرفتن امتياز بزرگي صورت مي گيرد.
به عبارتي ديگر در انتقال تكنولوژي به صورت مستقيم بايد انتظار سودهاي مالي كلان در كوتاه‌مدت و يا سود سياسي و نرم افزاري كلان در بلند مدت بود.

شناخت تكنولوژي و ديپلماسي توانمند
بيان شد كه تكنولوژي باعث افزايش قدرت ملي كشورها مي‌شود و اين افزايش قدرت تأثير خود را در مذاكره و گفتگوهاي ديپلماتيك مي‌گذارد.مسلماً وقتي قدرت طرفي زيادتر باشد با ديپلماسي قوي‌تري ظاهر مي‌شود. لازمه شناخته قدرت نيز شناخت مؤلفه‌هاي آن است كه تكنولوژي يكي از اين مؤلفه‌هاي قدرت مي‌باشد. لذا بايد گفت كه شناخت تكنولوژي، شرط لازم براي سنجش و شناخت قدرت ملي كشور ها مي باشد.
بنابراين در صورت آگاهي و شناخت توانمندي هاي تكنولوژيك خود و طرف مقابل مي‌توان نسبت به يكي از مؤلفه‌هاي تشكيل دهند قدرت ملي خود و قدرت ملي طرف مقابل آگاهي يافت و گفتگوهاي ديپلماتيك خود را بر اساس آگاهي از اين موارد تنظيم نمود.
از اين رو مي بايست به ديپلمات ها تعليمات مقتضي در رابطه با شناخت تكنولوژي‌هاي مختلف و تأثيرات متقابل تكنولوژي بر امور سياسي ارائه شود، و از آنجا كه توسعه تكنولوژي هميشگي است اين آموزش‌ها نيز بايد به صورت مستمر و به روز ادامه داشته باشد.
ديپلمات‌ها بايد به جاي توجه صرف به اظهارنظرهاي سياستمداران و بررسي رويدادهاي سياسي كه عملي انفعالي مي باشد، مي بايست به شناخت مؤلفه‌هاي قدرت به ويژه تكنولوژي اهتمام ورزند.

ديپلماسي انتقال و اخذ فناوري در ازاي اخذ يا اعطاي امتياز
يك ديپلمات وظيفه شناس در مذاكرات ديپلماتيك بايد نسبت به تكنولوژي‌هاي موجود در كشور طرف مذاكره آگاهي داشته باشد زيرا اين آگاهي علاوه بر اين كه ميزان قدرت ملي آن كشور را براي ديپلمات روشن مي‌كند، در بده بستان‌هاي ديپلماتيك هم مورد استفاده قرار ميگيرد.
به اين صورت كه ديپلمات اطلاع پيدا مي‌كند كه در كشور طرف مذاكره نوع خاصي از تكنولوژي موجود است كه كشور مطبوعش فاقد آن است چنانچه طرف مقابل محدوديتي براي انتقال آن تكنولوژي به ديگر كشورها اعمال كرده باشد ديپلمات مي‌تواند تامين خواسته طرف مقابل را مشروط به انتقال تكنولوژي مورد نظر به كشور مطبوعش نمايد.
ديپلمات‌ها بايد محاسبه دقيق نمايد كه آن تكنولوژي كه مي‌خواهند از طرف مقابل اخذ كنند ارزش تأمين خواسته كشور مقابلشان را دارد يا نه كه اين امر دقت و بررسي‌هاي فني لازم و همچنين ارزش‌گذاري اهميت آن نوع از تكنولوژي، و ارزش‌گذاري امتيازي كه بايد در قبال انتقال تكنولوژي واگذار شود را ضروري مي نمايد.

دانش فني ديپلمات و كارشناس فني مشاور
ضروري نيست كه ديپلمات نسبت به يك تكنولوژي دانشي در حد مهندسي يا كارشناسي مربوطه آن را داشته باشد براي مثال در انتقال تكنولوژي‌هاي هوا و فضا به كشور لازم نيست ديپلمات‌ها از تكنولوژي هوا و فضا همانند يك مهندس كار كشته هوا و فضا اطلاعات داشته باشد.
اما بايد از كليت و نتايج و ثمرات اين تكنولوژي و نقاط قوت و ضعف آن اطلاعات كلي و جامع داشته باشد.
علاوه بر اين براي اطمينان از انتقال صحيح و واقعي تكنولوژي حتماً ديپلمات‌هاي ما بايد از مشاوران متخصص تكنولوگ برخوردار باشند و مشاوره‌هاي فني اين تكنولوگ‌ها را مدنظر قرار دهند.
باز هم بايد تأكيد كرد كه ديپلمات‌ها بايد نسبت به تكنولوژي‌هاي مورد مذاكره اطلاعات كلي و جامع داشته باشند چرا كه مشاور زماني مطالبش بر شنونده تأثير مي‌گذارد كه شنوند از كليت مسئله آگاهي داشته باشد.
تكنولوژي جوش هسته اي و تغيير در معادلات جهاني
براي مثال كشورهاي غربي از اتحاديه اروپا گرفته تا ژاپن و..در تلاش و همكاري براي بكارگيري تكنولوژي جوش هسته اي مي باشند. تكنولوژي جوش هسته اي و نتايج حاصل از آن به ويژه در رابطه با مسئله بسيار حياتي تامين انرژي، در صورت تحقق به واقع مي تواند انقلابي در سطح جهان بوجود آورد و تمام معادلات سياسي و بين المللي را تغيير دهد. حال اگر ديپلمات و سياستمداري معناي فناوري جوش هسته‌اي و نتايج حاصل از آن را نداند هر قدر هم كه مشاوران متخصصي داشته باشد و آنها نيز تلاش بنمايند نتيجه چنداني در برنخواهد داشت.لذا آگاهي از پيشرف هاي تكنولو‍ژيك و فناوري هاي جديد براي ديپلمات ها و سياستمداران امري ضروري مي باشد.

رساله ارتقاي مقام ديپلماتيك در زمينه توسعه تكنولوژي
مرسوم است براي ارتقاي مقام ديپلماتيك رساله‌اي توسط ديپلمات با محوريت موضوعي روابط خارجي و بين الملل نوشته مي‌شود كه معياري براي ارتقاي مقام براي ديپلمات‌ها محسوب ميشود.
وزارت امور خارجه مي‌تواند با تشويق به تهيه رساله ارتقاي مقام با محوريت مسائل و پيشرفت هاي تكنولوژيك ساير كشورها، ديپلمات‌ها را به مطالعات تكنولوژيك كه پايه سياست و امور سياسي مي‌باشد رهنمون شود.حتي مي‌توان رساله ارتقاي مقام تكنولوژيك و رساله ارتقاي مقام اقتصادي را طراحي و پيشنهاد نمود و ديپلمات‌ها را ملزم به تهيه رساله‌هاي فوق با محوريت شناخت تكنولوژي و مشكلات و توانمندي هاي اقتصادي ديگر كشورها نمود.
ديپلمات‌ها بايد به جاي جمع‌آوري خبر و مجموعه اظهارنظرهاي مقامات سياسي خارجي به كشف مؤلفه‌هاي قدرت كشورها و دولت‌ها بپردازند. با كشف مؤلفه‌هاي قدرت كه تكنولوژي و اقتصاد از اصلي‌ترين آن ها است صحت و سقم و يا پوشالي و بي پشتوانه بودن اظهارات مسئولان سياسي كشورها به آساني مشخص مي‌شود.
اين يك عمل منفعلانه است كه ديپلماتي منتظر باشد كه ببيند فلان مسئول خارجي چه مي‌گويد تا آن را تحليل كند.يك ديپلمات وظيفه شناس و كاردان بايد با بررسي چالش ها و توانمندي هاي اقتصادي و امكان هاي تكنولوژيك و دست يابي هاي علمي ديگر كشورها عملي فعالانه و نه منفعلانه را در راستاي كشف ميزان قدرت ملي طرف‌هاي خارجي انجام دهد.

تجاهل به توانمندي هاي تكنولوژيك طرف مقابل در مذاكرات
دولت ها همواره سعي مي‌كنند خود را قوي‌تر از آنچه كه هست نشان دهند. البته در مواردي هم كه سعي در گرفتن بهانه براي درگيري داشته باشد سعي مي‌كند كه خود را ضعيف‌تر از آنچه كه هست نشان دهند تا با تحريك طرف مقابل خود به ضربه‌زدن بهانه براي تلافي و تعرض به دست آورند كه بحث مفصلي دارد.
در اين ميان تجاهل به فناوري طرف مقابل و يا تحقير و كم اهميت جلوه دادن فناوري‌هاي طرف مقابل توسط ديپلمات‌ها مي‌تواند استراتژي مرغوب ساختن رقيب را خنثي نمايد.
اگر ديپلمات نسبت به فناوري‌هاي طرف مقابل تجاهل نمايد و يا وانمود كند اين كه اين فناوري‌ها براي دولت مطبوعش قابل دسترسي مي باشد در اين صورت طرف مقابل است كه از امكان توانمندي هاي بالاي كشور طرف مذاكره دچار شك و ترديد و احتمالاً ترس و احتياط مي‌شود.

ديپلماسي فناوري ابزاري براي توسعه تكنولو‍ژيك
دستگاه سياست خارجي متولي توسعه روابط تكنولوژيك
همانگونه كه توانمندي هاي تكنولوژيك يك كشور ابزار ديپلماسي آن كشور مي باشد، ديپلماسي نيز مي تواند ابزاري براي توسعه و تبادل تكنولوژي باشد. از آنجايي كه بين سطح فناوري كشورها فاصله است، كاهش اين سطوح از طريق زمينه‌سازي براي تعاملات تكنولوژيك و اخذ تكنولوژي از ديگر كشورها به منظور بومي كردن آن در داخل، مي تواند ‌يك هدف اصلي براي دستگاه ديپلماسي باشد. خواسته كه بسياري از كشورها چنين رسالتي را براي دستگاه ديپلماسي خود تعريف كرده اند.
در جهت مقابل و امر صادرات فناوري‌هاي بومي به بازارهاي خارجي و ارائه خدمات دانش بنيان نيز حضور فعال و برنامه ريزي و جهت دهي مناسب به صادرات تكنولوژيك توسط دستگاه ديپلماسي ضروري مي باشد. در واقع چرخه توسعه تكنولوژي در هر كشوري وقتي تكميل مي‌شود كه محصولات و خدمات آن به بازار راه يابد كه بازار بسياري از خدمات دانش بنيان در خارج كشور مي باشد. بنابراين حضور در سطح بين‌الملل و تعاملات بين‌المللي براي ورود به اين بازارها ضرورت دارد. اين مسيري است كه قدرت‌هاي نوظهور اقتصادي مانند چين و كره پيموده‌اند.
جمهوري اسلامي ايران استعداد آن را دارد كه خود يكي از قدرت‌هاي نوظهور باشد. فرمايشات مكرر مقام معظم رهبري در باب جنبش نرم افزاري، توسعه علم و فناوري و رويكردهاي حاكم بر سند چشم‌انداز و برنامه‌هاي كشور در زمينه نانو تكنولوژي،آي تي، هوا فضا، بيوتكنولوژي، انرژي هسته اي و.. ، ايجاب مي‌كند تا از همه مسيرهاي مؤثر و ملزومات من جمله بكارگيري دستگاه سياست خارجي و ديپلماسي براي توسعه علم و تكنولوژي كشور استفاده شود.
با توجه به سند چشم‌انداز كه تأثيرگذاري و الهام‌بخشي را براي جمهوري اسلامي ايران به تصوير كشيده است و همچنين ضرورت تعاملات بين‌المللي به‌منظور توسعه علم و فناوري الزامات و پيشنهادات زير ارائه مي‌شود.

- اتخاذ رويكرد درست در اخذ تكنولوژي هاي ديگر كشور ها
سياست عمومي اقتصادي و تكنولوژيك كشور نبايد گرفتن كارخانه باشد، بلكه بايد اخذ فناوري باشد. در اين زمينه بايد توجه شود كه گرفتن كارخانه به معني دستيابي به يك صنعت نيست. ممكن است كارخانه پتروشيمي يا فولاد داشته باشيم ولي صنعت آن را نداشته باشيم. درصورتي مي‌توانيم ادعا كنيم كه اين صنعت را داريم كه تكنولوژي مربوطه را به دست گرفته باشيم. اما آنچه كه در كشور حاكم است مذاكره جداگانه بخش‌هاي مختلف داخل با خارج و خريد انواع كارخانه‌هايي است كه دوره بلوغ آنها رو به اتمام مي‌باشد. اين موضوع نيازمند هدايت‌ توسط دستگاه ديپلماسي است تا همراه با كارخانه، فناوري و صنعت آن نيز اخذ شود.

- تعامل و همكاري تكنولوژيك در سطوح جهاني و بين المللي
همانگونه كه انتقال فناوري براي كشور مفيد است، لازم است به تعاملات فناوري توجه ويژه‌اي شود. در اين صورت است كه مي‌توان در پروژه‌هاي مشترك بين‌الملل همكاري تكنولوژيك داشت به‌گونه‌اي كه هر دو طرف برنده اين همكاري باشند. اين تعامل در راستاي تأثيرگذاري بر پيشرفت‌هاي جهاني قابل تعريف است.براي اين منظور بايد پيچ و خم هاي بوروكراتيك در بخش‌هاي اداري، تخصصي و ديپلماتيك كشور مرتفع شود. همچنين از ظرفيت شعب دفاتر همكاريهاي فناوري و سفارتخاه‌ها در خارج از كشور استفاده شود. با توجه به اينكه هم‌اكنون وابستگي‌هاي دفتر همكاريهاي فناوري تنها در كشورهاي روسيه،‌ هند و اوكراين مستقر هستند، پيشنهاد مي‌شود كه تعداد اين دفاتر به ده برسد. روند رشد پر شتاب كشورهاي آسيايي مانند چين، كره و... ايجاب مي‌كند كه همكاريهاي فناورانه با اين كشورها در اولويت باشد.
در خصوص تعامل فناوري با دنيا بايد توجه داشت كه بخش اصلي مشكلات داخلي است چراكه در داخل كشور برخي زيرساخت‌ها وجود ندارد و منابع تخصيص يافته نيز اندك مي‌باشد.

انتقال دانش و تكنولوژي به عنوان زكات علم
الهام‌بخشي براي كشورهاي دوست و اسلامي
در عرصة سياسي بين‌المللي دو موضوع به عنوان اصل بايد جا بيفتد. اول آنكه جمهوري اسلامي ايران در توسعه علم و فناوري موفق عمل مي‌كند و پيشرفت پر شتابي دارد. اصل دوم اين است كه كشورهايي كه روابط خوبي با جمهوري اسلامي، نه تنها استعمار نمي‌شوند، بلكه .ا.ايران با توجه به مباني اسلامي كه نشر علم و دانش را به عنوان زكات علم واجب و ضروري مي داند، در انتقال تكنولو‍ژي و دانش به كشورهاي دوست و موفق با برادري و دست باز عمل مي كند و زمينه‌هاي رشد كشورهاي همسو و دوست خود را نيز فراهم ميكند. با اين رويكرد جمهوري اسلامي مي‌تواند براي ساير كشورهاي ملت‌ها نيز الهام‌بخش باشد. لذا انتقال تجربيات ملي در انتقال و توسعه فناوري به كشورهاي هدف و افزايش ظرفيت جذب فناوري در آن كشورها و خصوصاً‌ كشورهاي مسلمان پيشنهاد مي‌شود.
نبايد اين چنين گفته شود كه لبنان مستعمره فرانسه بوده و از قِبَلِ اين استعمار به پيشرفت هاي علمي و دانشگاهي رسيده است.اما كشورهائي چون سوريه كه با ج.ا.ايران روابط دوستانه دارند از پيشرفت هاي تكنولوژيك و علمي ج.ا.ايران بي بهره هستند و از طريق دوستي با ايران هيچ كشوري نمي تواند به پيشرفت هاي علمي و تكنولوژيك دست يابد..!
لذا ج.ا.ايران بايد در امر توسعه تكنولوژي ملت هاي مسلمان به عنوان برادري بزرگ پيش قدم باشد و كشورهاي دوست و مسلمان را در راه رسيدن به توسعه علمي و تكنولوژيك ياري نمايد.



- استفاده مؤثر از ايرانيان مقيم خارج به ويژه تجار
ايرانيان مقيم خارج سرمايه‌هاي كشور هستند كه در كشورهاي پيشرفته و قطب‌هاي تكنولوژيك جهان به كار مشغولند. بسياري از ايرانيان مقيم خارج، افرادي تحصيل كرده و اثرگذار هستند كه در صورت جلب همكاري ايشان مي‌توان به توسعه فناوري كشور كمك نمود. براي اين منظور لازم است برنامه هدفمند و خاصي براي شناسايي،‌ جذب و تعامل با ايشان براي كليه سطوح همكاري طراحي شود. بخشي از همكاري‌ها مي‌تواند در قالب دعوت از افراد، برگزاري كارگاه (work shop) ، دوره‌هاي تدريس مشترك، مشاركت در پايان‌نامه‌ها و فرصت‌هاي مطالعاتي تعريف شود.

- استفاده از ظرفيت سفارتخانه‌ها در زمينه توسعه همكاري هاي تكنولو‍ژيك
سفارتخانه‌ها چشم و گوش ج.ا.ايران در كشورهاي هدف هستند.اين نهادها مهمترين ابزارهاي تعاملات بين‌المللي كشور مي‌باشند. هم‌اكنون ماموريت تعريف شده براي سفارتخانه‌ها بيشتر ماهيت سياسي دارد. در حالي كه ورود اين مجموعه‌ها به مباحث اقتصادي و توسعه تكنولوژي الزامي است.از همين روست كه كشورهاي مختلف ماموريت جاسوسي علمي و تكنولوژيك را به عنوان يكي از وظايف اصلي براي سفارتخانه هاي خود تعريف نموده اند.
براي تحقق اين امر لازم است پرداختن به موضوع علم و تكنولوژي در وظايف سفارتخانه‌ها تعريف شود و به مسئولين آن آموزش‌هاي لازم داده شود و حتي اين موضوع در شاخص‌هاي ارزيابي آنها لحاظ گردد. همچنين پيشنهاد مي‌شود رايزني فناوري براي سفارتخانه‌هاي كليدي تعريف گردد.
- كسب جايگاه در نقشه فناوري جهان
توسعه تكنولوژي سبب ايجاد نيازهاي دو جانبه در جهان مي‌شود. همانگونه كه ما به كشورهاي ديگر نياز داريم،‌ درصورت توسعه تكنولوژي آنها نيز به ما نياز خواهند داشت. براي مطرح شدن در دنيا بايد كلوپ‌هاي فناوري و مجامع بين‌الملل حوزة علم و تكنولوژي حضور فعال داشته باشيم. ج.ا. ايران بايد يك عضو غيرقابل انكار كلوپ‌هاي فناوري جهان باشد.

نويسنده: محمد خاكي نهاد