ایرن‏آن

فصل چهارم: بازداشت مهدي هاشمي و اعتصاب منتظري

بعد از ارسال نامه مورخ 12/7/65 حضرت امام به منتظري، به وزارت اطلاعات قم دستور داده شد كه به مهدي هاشمي دستور دهند تا خود را به ستاد وزارت اطلاعات در تهران معرفي كند. پيش بيني منتظري اين بود كه با توجه به اينكه وي تمامي اتهامات مهدي هاشمي را به گردن گرفته است، وزارت اطلاعات مهدي هاشمي را بازداشت نكند. اما در تاريخ 20/7/1365 مهدي هاشمي خود را معرفي كرد و بازداشت شد.

اعتصاب منتظري و جنجال خبري رسانه هاي غرب

حجت‌الاسلام والمسلمين ري‌شهري در كتاب سنجه انصاف مي نويسد: «پس از بازداشت مهدي هاشمي، فشارها براي ممانعت از تحقيق و پيگيري اتهاماتش افزايش يافت. منتظري پيش از اين تهديد كرده بود كه "اگر امام مرا تحت فشار قرار دهد، حساب خود را از نظام جدا خواهم كرد ". به رغم اينكه امام از منتظري خواسته بودند كه اگر به واسطه عذر شرعي مهدي هاشمي را به وزارت اطلاعات معرفي نمي كند، لااقل سكوت كند و عكس العملي از خود بروز ندهد، اما پس از بازداشت مهدي هاشمي، منتظري تمام ملاقات هاي خود را قطع كرد و براي مدتي حتي مسئولان رده اول كشور نيز امكان ملاقات با وي را نداشتند. اين اقدام باعث فضاسازي رسانه هاي بيگانه بر ضد جمهوري اسلامي شد.»

بازتاب اعتصاب منتظري در رسانه هاي خارجي و سوءاستفاده در جنگ رواني عليه جمهوري اسلامي

** راديو بي بي سي- 2/8/65- ساعت 19:45

از ايران، گزارش هايي مي رسد حاكي از اينكه ميان آيت‌الله منتظري، جانشين منتخب آيت‌الله خميني، و شخص او اختلافاتي بروز كرده. علت اين اختلاف هنوز روشن نيست. اما اين ماجرا نشان دهنده چند دستگي‌اي است كه در سطح بالاي رهبري روحانيت ايران وجود دارد... گزارش هاي رسيده از داخل ايران، حاكي از آن است كه اخيراً عده اي از مشاوران آيت‌الله منتظري در قم بازداشت شده اند.

** روزنامه لوموند- 5/8/65

بركناري آيت‌الله منتظري نتيجه جنگ قدرت بين او و سيد احمد خميني و هاشمي رفسنجاني است. اين بار به نظر مي رسد منتظري شخصاً هدف قرار گرفته است. زيرا هادي هاشمي، داماد آيت‌الله منتظري و رئيس دفتر و همكار اوست.

** فرانكفورتر روندشاو- 9/8/65

... مبارزه بي رحمانه بر سر تعيين جانشين رهبر انقلاب ايران، نشان دهنده تلاطم شديد اوليه رژيم ملاهاست. اين روزنامه سپس به دستگيري مهدي هاشمي اشاره كرده و مي نويسد: «اينكه عمامه مشكي وي مانع از دستگيري او نشد، نشانگر اختلاف شديد ملاهاست كه فقط با اعمال خشونت قابل حل است.»

** آلمان- روزنامه ضدايراني دي ولت- 17/8/65

يك باند چهار نفره با همكاري سيد احمد خميني، سيد علي خامنه اي، هاشمي رفسنجاني و ميرحسين موسوي سعي دارند آيت‌الله منتظري را كنار زده و رهبري را تحت اختيار خود بگيرند.

** و...

بازتاب اعتصاب منتظري در داخل كشور

اعلاميه هاي متعددي با بهره گيري از امكانات جمهوري اسلامي و بيت منتظري تهيه و منتشر شد. اين اعلاميه ها در دفاع از مهدي هاشمي و ظاهراً منتظري تهيه و پخش شدند كه كليت نظام و مسئولان آن را به طور مستقيم و حضرت امام را به طور غيرمستقيم هدف قرار داده بودند. تعدادي از مردم تحت تأثير اين شرايط دچار ترديد شده بودند و راديوهاي بيگانه نيز به اين فضا دامن مي زدند. اين افراد كه از مواضع امام و حقايق موجود در خصوص منتظري اطلاع و تحليل درستي نداشتند، بر سر يك دو راهي بزرگ قرار گرفته بودند؛ آنان از يك طرف قائم مقام رهبري را مي ديدند و اعلاميه هايي كه با لحني حق به جانب مطالبي تند و افترا آميز به وزارت اطلاعات نسبت مي داد و از طرف ديگر اقدامات وزارت اطلاعات را شاهد بودند. به اعتقاد بسياري، اين واقعه شديدترين بحراني بود كه تا آن زمان در كشور اتفاق افتاده بود.

تلاش دوستان براي شكستن اعتصاب منتظري

آقاي طاهري امام جمعه وقت اصفهان درباره ملاقات خود با منتظري چنين مي گويد:

«از اصفهان به قم رفتم. دو ساعت به غروب مانده بود كه با ايشان ملاقات كردم. آن‌قدر حرف زدم كه منتظري گفت: "وقت نماز گذشت. " گفتم: "باشد. مي روم؛ ولي فردا پيش از ظهر مي آيم ". گفت: "بس است ديگر. حرف هايمان را زديم ". گفتم: "من هنوز حرف دارم ". در اين ملاقات بود كه آقاي منتظري گفت: "امام كار بي ربطي كرده و من، مهدي هاشمي را مي شناسم و او را تأييد مي كنم. " وقتي بيرون آمدم، اطرافيان دور مرا گرفتند و گفتند: "ما هم حرف داريم "... به خدمت آقاي مشكيني رفتم و اصرار كردم كه: "آقا! برويد با ايشان صحبت كنيد ". آقاي مشكيني گفت: "فايده ندارد. " گفتم: "حداقل براي اينكه حجت را تمام كنيد. " ايشان پذيرفتند و رفتند...»

در خواست امام(ره) از منتظري براي شكستن اعتصاب

بعد از اينكه تلاش مسئولان براي شكسته شدن اعتصاب به جايي نرسيد، حضرت امام خود اقدام كردند. ملاقاتي ترتيب يافت كه در آن مسئولان رده اول كشور حضور داشتند.

حاج سيد احمد خميني، اين ديدار را بعدها در نامه اي خطاب به منتظري چنين شرح مي دهد: (مجموعه آثار يادگار امام ص 199)

«امام با كمال بزرگواري شما را خواستند و شما در جلسه اي در منزل اين جانب -كه سران قوا و نخست وزير بودند- شركت كرديد. از ابتدا معلوم بود كه به شما گفته بودند زير بار هيچ پيشنهادي نرويد تا آقا مهدي را آزاد كنند. چرا كه با همه با خشونت برخورد كرديد.

امام در اين جلسه، با تواضع بسيار از شما خواستند كه اعتصاب خود عليه نظام را بشكنيد. به شما گفتند: "آيا شما ماها را دشمن خود مي دانيد؟ يقيناً اين را نمي توانيد بگوييد. " بعد با حالت بسيار صميمي و گرم فرمودند: "من از شما خواهش مي كنم كه اين كارها را كنار بگذاريد و مشغول كار خود شويد ". قبول نكرديد. فرمودند: "من ارادت به شما دارم. من مخلص شما هستم. از اين مريد و مخلص خود قبول بفرماييد و به كار خود مشغول شويد ". با كمال خشونت گفتيد: "لا يكلف الله نفسا الا وسعها ". در اين هنگام من به دوستان نگاه كردم. ديدم همگان از شرم و حيا، سرهايشان را پايين انداخته اند و آقاي خامنه‌اي، اشك در چشمانشان بود. آقاي رفسنجاني و من، در جلوي امام به شما گفتيم كه شما قائل به ولايت فقيه هستيد و به قول خودتان هفتصد صفحه پيرامون آن مطلب نوشته‌ايد (البته تا آن موقع)، چرا گوش به حرف امام نمي دهيد؟ باز همان جمله "لا يكلف الله نفسا الا وسعها " را بر زبان آورديد و امام با خونسردي به شما نگاه مي كردند.»

بعد از اين ديدار با كمال تأسف، منتظري تا چند روز ديگر به اعتصاب خود ادامه داد. به‌راستي امام تا كي مي خواست با منتظري مدارا كند؟ چرا با تمام اين گستاخي هاي منتظري، همچنان دل به هدايت او سپرده بود و اميد خود را از اصلاح او قطع نمي كرد؟

مشكلات بازجويي از مهدي هاشمي

مهدي هاشمي در آغاز احساس مي كرد كه با حمايت هاي منتظري به زودي آزاد مي شود، بنابراين، احتمال پيگيري جدي اتهامات خود را منتفي مي دانست. از اين رو تلاش مي كرد چيزي نگويد كه سند قضايي عليه او شود. از سوي ديگر، كمتر بازجويي جرأت مي كرد كه در اين اوضاع، به بازپرسي از فردي مجرب، كاركشته، پيچيده و ظاهر الصلاح -كه از جهت رواني نيز در موضع قدرت و اميد بود- اقدام كند.

حجت‌الاسلام ري‌شهري وزير وقت اطلاعات در اين باره مي گويد: «افزون بر مشكل بازجويي مهدي هاشمي، مسئله مهم سردرگمي بسياري از نيروهاي مخلص بود كه به علت نبود اطلاعات لازم و ناآگاهي از نظر امام، در وضع ناراحت كننده اي به‌سر مي بردند. اگر نظر ايشان در اين باره به صورت روشن به اطلاع عموم مي رسيد، هم ما راه خويش را بهتر مي رفتيم و هم مردم از سردرگمي بيرون مي آمدند.»

وزير وقت اطلاعات براي حل اين مشكل نامه اي به امام مي نويسند و با اشاره به مشكلات بازجويي مهدي هاشمي و موضع گيري هاي سرسختانه منتظري از امام مي خواهد نظرشان را كتباً اعلام كنند.

امام در جواب براي ايشان پيغام مي فرستند: "تكليف شماست كه به طور جدي اين جريان را پيگيري كنيد. پاسخ كتبي شما را هم بعداً خواهم داد. "

با اين وجود، پيگيري پرونده مهدي هاشمي همچنان متوقف ماند، زيرا رسيدگي به اين پرونده، قطعاً به موقعيت اجتماعي منتظري لطمه جدي وارد مي كرد. به همين خاطر ري‌شهري از امام مي پرسد: "اگر حفظ موقعيت ايشان –به‌عنوان قائم مقام رهبري- ضروري است، آيا نبايد پيگيري اين ماجرا هرچه زودتر رها شود؟ "

امام در پاسخ مي فرمايند: "اين، تكليف شرعي توست كه بايد انجام دهي. به هر جا كه مي خواهد برسد. مسئله، مسئله اسلام است. "

ري‌شهري دوباره مي گويد: "برخي از باب خير خواهي مرا به مدارا و ملاحظه آينده دعوت مي كنند ".

امام در پاسخ مي فرمايند: "آن (عمل به تكليف) ترسي ندارد! اين (جريان مهدي هاشمي) ترس دارد. فردا از اين بايد ترسيد ".

يكي ديگر از مشكلاتي كه بر سر راه بازجويي مهدي هاشمي بود، مخالفت يكي از مسئولان عالي رتبه قضايي بود كه در يكي از جلسات سران سه قوه مطرح شد. وي گفت: "شما حق نداريد از مهدي هاشمي، در مورد قتل هاي قبل از انقلاب تحقيق كنيد، چون آن قتل ها سياسي نيست لذا به وزارت اطلاعات مربوط نيست ".

امام در پاسخ به نامه آقاي ري‌شهري وزير وقت اطلاعات چنين مي نويسند:

«بسم الله الرحمن الرحيم

جناب حجت الاسلام آقاي ري‌شهري، وزير اطلاعات

با توجه به مسائلي كه تاكنون كشف و يا مورد سوء ظن شده است و با توجه به جوسازي‌ها و اعلاميه هايي كه با اسامي مختلف، توسط افراد ضد انقلاب و منحرف و وابسته مهدي هاشمي، پخش گرديده است، كه نه تنها سوء ظن را بيشتر مي كند، كه خود، دليل مستقلي است بر خط انحراف از انقلاب و اسلام، جنابعالي موظف هستيد به جميع جوانب اين امر، با كمال دقت و انصاف، رسيدگي نماييد و تمام افراد متهمي را كه از سران اين گروه محسوب مي شوند و نيز افراد ديگري را كه در انتشار مسائل كذب و قضاياي ديگر، دست داشته اند، تعقيب نماييد و بديهي است كه اين امر، چون مربوط به اسلام و امنيت كشور است، تحقيق آن منحصراً در اختيار وزارت اطلاعات كشور مي باشد. بايد تاكيد كنم كه همه در پيشگاه قضاوت اسلام، مساوي بوده و نيز به همان اندازه كه اغماض از مجرمين گناه بزرگي است، تعرض نسبت به بيگناهان، از گناهان نابخشودني است. خداوند تعالي را حاضر و ناظر بدانيد كه اين امر، عبادتي است كه دامان بزرگاني را از اتهامات، پاك و توطئه منحرفان را خنثي مي كند. والسلام.

روح الله الموسوي الخميني 5/8/65»

خبرگزاري فارس
نويسنده: محمد شاكري

ادامه دارد...

مطالب مرتبط:

سير تاريخي مواضع سياسي منتظري - قسمت پنجم - شنبه بیست و هشتم آذر 1388

سير تاريخي مواضع سياسي منتظري - قسمت چهار - شنبه بیست و یکم آذر 1388

سير تاريخي مواضع سياسي منتظري - قسمت دوم - دوشنبه شانزدهم آذر 1388

سير تاريخي مواضع سياسي منتظري - قسمت اول - دوشنبه شانزدهم آذر 1388