بهار، فصل بيدارشدن ويروس‌ها
با شروع فصل بهار و زنده شدن طبيعت، گرده‌افشاني گل‌ها و تغيير دما، بعضي از آلرژي و بيماري‌هاي ويروسي شايع مي‌شوند.
ايران نوشت؛ آلرژي‌ها اغلب بر اثر گرده‌افشاني گل‌ها، مايت‌هاي هوايي، كرك و پرزهاي بدن پرندگان و يا بر اثر خوردن موادغذايي حساسيت‌زا به‌وجود مي‌آيند كه با علائمي مانند آبريزش بيني، سرفه و عطسه ظاهر مي‌شوند.
اين بيماري در فصل بهار به تب يونجه معروف است. به‌غير از آلرژي‌هاي فصلي، ويروس‌هاي ديگري هم ممكن است در محيط اطراف ما وجود داشته باشند، مانند: آبله‌مرغان، سرخك، سرخجه و غيره.
اين قبيل بيماري‌ها غالباً در كودكان زير 10 سال شايع است اما گاه بزرگسالان را نيز در فصل بهار درگير مي‌كند.
*بيماري‌هاي ويروسي فصل بهار
بيماري‌هاي ويروسي، در فصل بهار، در كودكان، به‌صورت ناگهاني بروز كرده و با دانه‌هاي ريز قرمزرنگ در قسمت‌هاي مختلفي از نواحي بدن آنها ظاهر مي‌شوند.
اين بيماري‌ها در سنين بلوغ ممكن است با درد مفاصل همراه باشد. دكتر ابوالفضل اشرفي متخصص اطفال در اين‌باره مي‌گويد: ويروس‌هاي فصل بهار به چند گروه تقسيم مي‌شوند، دستهاي از اين ويروس‌ها، ضايعات پوستي ايجاد مي‌كنند. مانند: سرخك، سرخجه، آبله‌مرغان. برخي موارد نيز بيماري‌هاي گوارشي ايجاد مي‌كنند و همراه با اسهال و استفراغ هستند.
دسته ديگر ويروس‌هاي بهاري قسمت‌هاي ديگر بدن را درگير مي‌كند مانند: اريون و آنسفاليت. اين بيماري‌ها مسري هستند و از راه دهان و دستهاي آلوده به افراد ديگر سرايت مي‌كند.
اينگونه ويروس‌ها در مخاط بيني و گلو باقي مانده و با عطسه و سرفه در هوا پراكنده مي‌شود و تا مدت طولاني در محيط وجود دارد.
بيماري‌هاي ويروسي فصل بهار معمولاً با نشانه‌هايي روي پوست بيمار همراه است. دكتر اميرهوشنگ احساني متخصص پوست و مو و عضو هيأت علمي دانشگاه در اين ارتباط مي‌گويد: اينگونه ويروس‌ها نگهدارنده هستند و داروي قطعي كه بخواهد آن را ريشه‌كن كند وجود ندارد. اما با انجام واكسيناسيون در سنين پائين مي‌توان از خطر ابتلا در بزرگسالي كاست اما در هر حال ضايعات پوستي ناشي از آن گريزناپذير است.
بيماري‌هاي ويروسي مانند آبله روي سطح پوست در هر جاي بدن ممكن است ظاهر شود. تاول‌هاي ناشي از اين بيماري در مناطق سطح پوست گسترده مي‌شوند. تاول‌ها در مدت كوتاهي تركيده و معمولاً با خارش همراه مي‌شود.
بنابراين بهتر است با تجويز پزشك از پماد هاي مخصوص براي درمان آبله استفاده شود. با مصرف داروها و پمادهاي مناسب طول دوره بيماري كوتاه‌تر مي‌شود.
بهتر است تاول‌ها دستكاري نشود. علاوه بر آن تعريق پوست و گرماي هواي منزل شدت بيماري را بيشتر مي‌كند بنابراين لازم است بيمار مرتب دوش آب ولرم بگيرد و از هواي خنك استفاده كند.
اين روش به بيمار كمك مي‌كند تا سريع‌تر بهبود پيدا كند. اگر بيماري آبله‌مرغان با سردرد و يا علائم تنفسي همراه باشد لازم است بيمار سريعاً به متخصص داخلي مراجعه كند.
*بهداشت موادغذايي در بهار
ويروس‌هاي شايع فصل بهار تنها پوست و ظاهر افراد را تحت‌تأثير قرار نمي‌دهند و گاه بيمار را دچار بيماري‌هاي جدي‌تر نيز مي‌كنند. بيماري‌هايي مانند سرخك و آبله‌مرغان اغلب با درد شكمي همراه هستند.
محمدجعفر فره‌وش فوق‌تخصص بيماري‌هاي داخلي و استاد دانشگاه در اين زمينه مي‌گويد: از مشكلات داخلي كه بيماري‌هاي فصل بهار به همراه مي‌آورند تأثير روي دستگاه گوارش و التهاب روده است.
اين اختلالات به‌دليل رعايت نكردن بهداشت در مسافرت‌ها و مصرف غذاهاي آماده و اطمينان نداشتن از سلامت موادغذايي به‌وجود مي‌آيند. همچنين سالم نبودن آب آشاميدني، اين ويروس‌ها را به بدن فرد مستعد بيماري انتقال مي‌دهد. افرادي مانند زنان باردار، نوزادان و شيرخواران، كودكان، افراد سالمند، بيماران سرطاني و كساني كه سابقه بيماري قندخون دارند نيز بيش از ساير افراد در معرض اين بيماري‌ها قرار دارند.
از اين‌رو بيماري‌هاي ويروسي با تب و سردرد و بي‌حالي شروع شده و به‌تدريج به صورت لكه روي بدن ظاهر مي‌شوند و يكي دو روز اول با شكم درد، اسهال و استفراغ همراه است. البته با بعضي از داروها بيمار بعد از چند روز درمان مي‌شود اما باز با اين حال مراقبت‌هاي بيشتر لازمه بهبودي بيماران است.
متخصصان توصيه مي‌كنند در اين فصل شيرخواران و كودكان از تماس با افراد مبتلا به بيماري‌هاي ويروسي خودداري كنند. دكتر اشرفي متخصص اطفال در اين مورد مي‌گويد: با مشاهده علائم ذكر شده در كودك والدين مي‌بايست از فرستادن كودك به مهد و مدرسه خودداري كنند.
زنان باردار نيز بايد مواظب باشند چون ممكن است در تماس با اين ويروس‌ها بشدت بيمار شده و جنين وي نيز مبتلا شود.
با رعايت اصول بهداشتي بخصوص استفاده از ماسك و شست‌وشوي مرتب دست‌ها انتقال ويروس كمتر مي‌شود.
زونا ويروس‌هايي كه از طريق آبله، سرخك و سرخجه از فردي به فرد ديگر منتقل مي‌شود، در كودكان خطر جدي در پي ندارد.
اما در افراد بزرگسال ممكن است مدت زمان بيشتري طول بكشد تا بيمار درمان شود. دكتر اميرهوشنگ احساني متخصص پوســـــــت در اين ارتبــــاط مي‌گويد: شكل دوم آبله زونا نام دارد كه در سن
15-10 ســـــالگي ويروس آبله ممكن اســـت در سيستم اعصـــــــــــاب بدن باقي بماند. اين ويروس‌هــــــــا فعال نمي‌شوند و ممكن است به علت كاهش سيستم ايمني بدن حتي با يك تب و يا خستگي، كه در بدن نهفته بوده است تبديل به زونا شود.
اين بيماري معمولاً نواحي خلفي بدن را درگير مي‌كند، مانند دست، پشت پا و قسمت‌هايي از پشت بدن، همراه با ضايعات آبدار و خارش پوست است.
در صورت مشاهده اينگونه ضايعات بهتر است از قرص و يا پماد مناسب براي التيام خارش استفاده كرد و شدت و حدت آن را كم كرد.
احساني در ادامه مي‌افزايد: زونا قابل سرايت نيست، اما ممكن است افرادي را كه هنوز به بيماري مبتلا نشده‌اند درگير كند. در چنين شرايطي بهتر است از تماس با اين افراد اجتناب كرد.
فره‌وش با اشاره به اين كه زونا يك بيماري جلدي پوست است، مي‌گويد: اين بيماري از كودكي در ريشه اعصاب باقي مي‌ماند و با ضعف بدني، قند خون، سرطان و يا بالا رفتن سن، اعصاب ستون مهره‌ها از داخل دردناك مي كند.
در سنين بالا با كاهش سيستم ايمني بدن، فرد مبتلا به زونا ديرتر مداوا مي‌شود و گاهي مدتها بيمار احساس درد و ناراحتي مي‌كند. آبله‌مرغان در دوران كودكي نياز به مصرف دارو ندارد، اما هنگام ابتلا به زونا در بزرگسالي بايد از داروهاي ضدويروسي استفاده كرد.
به هرحال بيماري زونا نبايد ناديده گرفته شود در صورتي كه اين بيماري شدت پيدا كند ممكن است عوارضي همچون زوناي چشمي كه سبب كاهش بينايي مي‌شود به همراه داشته، به هنگام مشاهدات هرگونه ضايعات پوستي بايد بلافاصله به پزشك مراجعه كرد.
داروها و مسكن‌هايي كه تجويز مي‌شود التهاب و درد و قرمزي پوست و چشم را كمتر مي‌كند.
در صورت مشاهده زوناي چشمي مي‌بايست بيمار را از خاراندن ضايعه‌اي كه در چشمش ايجاد شده منع كرده و با كمپرس آب‌گرم و تميز نگهداشتن چشم از عوارض خطرناك آن جلوگيري كرد.
بنابر اين زوناي چشمي را بايد جدي گرفت چون ممكن است التهاب شديد باعث افزايش فشار به اعصاب داخل چشم و در نتيجه نابينايي شود.
اشرفي متخصص اطفال در مورد تغذيه كودكان هنگام بروز بيماري‌هايي مانند آبله، سرخك و غيره مي‌گويد: غذاي خاصي براي اين بيماري‌ها توصيه نمي‌شود، اما مصرف مايعات و استراحت كردن بهترين راه مقابله با بيماري است. با مشاهده ضايعات پوستي آبدار بهتر است مرتب كودك را با آب ولرم حمام كرده و كودك را از كندن ضايعات پوستي منع كرد. براي اين منظور مي‌توان از سشوار خنك براي جلوگيري از التهاب سطح پوست استفاده كرد.
آنتي‌هيستامين‌ها و پمادهاي ضدخارش در كاهش درد و تحمل بيماري مؤثر است اما كودكان و افراد حساس مي‌بايست با تجويز پزشك دارو مصرف كنند.
در مورد بيماري مخملك نيز تجويز و مصرف دارو ضروريست و در روند بهبود بيماري مؤثر است. همه اين ويروس هاي بهاري با نوشيدن بيشتر مايعات بهبود پيدا مي‌كند.
درصد كمي از اين بيماري‌ها احتمال پيچيده‌تر شدن دارد. با مشاهده شدت بيماري حتماً بايد به پزشك مراجعه شود.
با مراقبت‌هاي مادر و دريافت كمك‌هاي حمايتي، كودك سريع‌تر درمان مي‌شود. پدر و مادر مي‌بايست اصراري به استفاده از آنتي‌بيوتيك نداشته و حتماً كودك را در اولين روز بروز علايم به پزشك اطفال ارجاع دهند.
*مقابله با ويروس‌ها
- در صورت مشاهده يكي از علائم سرخك، سرخجه، آبله و اريون سريعاً به پزشك مراجعه شود.
- اگر يكي از علائم در كودك ديده شده از رفتن او به مهد و مدرسه خودداري شود.
- افراد سالمند، زنان باردار و بيماران خاص از تماس با افراد آلوده پرهيز كنند.
- براي شايع نشدن بيماري از ماسك استفاده شود.
- شستن مرتب دست‌ها با آب و صابون در عدم انتقال ويروس‌ها مؤثر است.
- شستن سبزي‌ها و ميوه‌ها با مواد ضدعفوني‌كننده مانع از سرايت ميكروب ها و ويروس‌ها مي‌شود.
به عقيده متخصصان اغلب در مكان‌هاي عمومي اين قبيل ويروس‌ها فعال هستند و از فردي به فرد ديگر سرايت مي‌كنند.
با رعايت اصول بهداشتي و همچنين تزريق واكسيناسيون به موقع خطر ابتلا كاسته مي‌شود. احساس مسئوليت همگاني يك جامعه سلامت آن جامعه را تضمين خواهد كرد.