خطرهاي دنياي سه بعدي براي چشم ها
فناوري سه بعدي چه تاثيراتي مي تواند بر چشم و خستگي احتمالي آن داشته باشد. پروفسور مارتين بنكس از دانشگاه كاليفرنيا كه تخصص اصلي اش در زمينه چشم و بينايي سنجي است در گفتگو با اطلاعات جالب توجهي در اين زمينه ارائه كرده است.
فناوري سه بعدي ساليان نسبتا طولاني است كه وارد زندگي روزمره بشر شده است و به جهت تأثير خيره كننده اي كه بر مخاطب مي گذارد صنايع مختلفي از جمله توليدات سرگرمي و تفريحي را نيز دست خوش تحولات گسترده كرده است. با اين حال كمتر كسي تاكنون به اين موضوع فكر كرده است كه فناوري سه بعدي چه تاثيراتي مي تواند بر چشم و خستگي احتمالي آن داشته باشد. پروفسور مارتين بنكس از دانشگاه كاليفرنيا كه تخصص اصلي اش در زمينه چشم و بينايي سنجي است در گفتگو با technology review اطلاعات جالب توجهي در اين زمينه ارائه كرده است.
آيا قطعا مي توان گفت فناوري سه بعدي لطمات جدي اي براي سيستم بينايي و حتي عصبي انسان به همراه دارد؟
پيش از هر قضاوتي در اين زمينه بايد گفت فناوري سه بعدي و كاربردي شدن آن طول عمر چندان زيادي ندارد و از آن جا كه هيجان خاصي در خود دارد به سرعت در گوشه گوشه ي زندگي انسان ها و از جمله نمايشگرها و دنياي رايانه وارد مي شود. با اين حال در سال هاي اخير شكايات زيادي از افراد مختلف دريافت كرده ايم مبني بر اين كه در مقايسه با گذشته دچار ناراحتي هاي عصبي، سر درد ها و حتي خستگي بي سابقه چشمان خود مي شوند. اين دسته از افراد عمدتا كساني هستند كه روزانه دقايق و ساعاتي را صرف مشاهده ي تصاوير سه بعدي مي كنند. آن ها خود را با بازي ها و فيلم هاي سه بعدي سرگرم مي كنند. از اين رو به نظر مي رسد ارتباط مستقيمي ميان اين دو مقوله وجود داشته باشد. تحقيقات هنوز در مراحل ابتدايي خود قرار دارند و هنوز نمي توان با قاطعيت در اين زمينه صحبت كرد.
در صورتي كه اين فناوري تبعات منفي احتمالي براي سيستم بينايي و سلامت افراد به همراه داشته باشد، چه ارتباطي مي توان ميان ابعاد صفحه نمايشگر و ميزان اين تبعات تصور كرد؟
بررسي ها نشان داده اند افرادي كه عمدتا از نمايشگرهاي سه بعدي و همچنين تماشاي بازي و فيلم هاي سه بعدي در صفحات نمايشگر كوچك تر لذت مي برند بيشتر دچار ناراحتي هاي مزمن نظير سردرد و خستگي چشم مي شوند.
تصاوير سه بعدي چگونه در مغز انسان تجزيه، تحليل و درك مي شوند؟
بدون شك پاسخ به اين پرسش رايج مي تواند به روشن شدن تاثير احتمالي تماشاي فيلم و بازي هاي سه بعدي بر سيستم بينايي كمك كند. فناوري سه بعدي به نوعي مغز را فريب مي دهد. اين فريبكاري به اين صورت انجام مي شود كه تصويري واحد براي چشم چپ و تصوير ديگري براي چشم راست نمايش داده مي شود. در ادامه مغز اين تصاوير را به يكديگر لايه لايه كرده تا يك تصوير سه بعدي توليد شود. در سينماها استفاده از عينك هاي مخصوص پولارايزد شده موجب مي شود تا فرد تصاوير را به خوبي درك كرده و تشخيص دهد و البته در تلويزيون ها و نمايشگرهاي سه بعدي اين كار به وسيله شيشه ي مخصوصي صورت مي گيرد تا در نهايت براي هر چشم يك تصوير جدا نمايش داده شود.
برخي محققان بر اين عقيده هستند كه تاثير احتمالي فناوري سه بعدي بر چشم ها به توان چشم ها در تمركز روي تصوير بازمي گردد؟
اين يك مقوله نسبتا پيچيده است و به اين راحتي نمي توان درباره آن صحبت كرد. در نظر داشته باشيد جفت چشم ها در دنياي واقعي و براي نگاه كردن به يك جسم سه بعدي بايد دو كار اصلي را انجام دهند؛ نخست بايد هر دو كار كنند تا شيء مورد نظر در مركز دو شبكيه قرار گيرد، كار دوم چشم ها در حقيقت همان مرحله تطبيق دادن است. اگر مرحله نخست به درستي صورت نگيرد فرد اشيا را دوتايي مي بيند و البته در صورتي كه مرحله تطابق نيز به طرز مناسبي انجام نشود اشيا غيرشفاف تشخيص داده مي شوند. فناوري سه بعدي پيچيدگي هايي را در زمينه انجام صحيح اين دو مرحله ايجاد مي كند زيرا فرد ناچار است در يك فاصله معين چشمان خود را متمركز كرده، اما نزديك شدن به جسم را در فاصله ديگري تجربه كند. اين تفاوت در فاصله اي كه در دنياي سه بعدي همواره رايج است مي تواند منشا سر درد هاي مزمن يا ساير ناراحتي ها باشد. در حقيقت در دنياي سه بعدي ارتباط منطقي ميان دو مرحله ي ياد شده از ميان مي رود.
آيا سردرد و مشكلاتي كه اشاره كرديد براي سيستم بينايي در تمامي افرادي كه از فناوري سه بعدي استفاده مي كنند روي مي دهد؟
تجربه نشان داده است كه اين ناراحتي ها براي همه ي افرادي كه از فناوري سه بعدي و فيلم ها و بازي هايي از اين دست استفاده مي كنند روي نمي دهد با اين حال اين اعتقاد وجود دارد كه حداقل ناراحتي هاي چشمي و به خصوص خستگي مفرط چشم ها در پي تماشاي فيلم ها و بازي هاي سه بعدي اجتناب ناپذير خواهد بود. البته اين نگراني در خصوص كودكان بيشتر از ساير گروه هاي سني احساس مي شود. كودكاني كه با تماشاي فيلم ها و بازي ها در دنياي سه بعدي بزرگ مي شوند ممكن است به نوعي به اين دنياي سه بعدي اعتياد پيدا كرده و دچار ناراحتي هاي چشمي و ساير مشكلاتي شوند كه سلامتي آن ها را به شدت در معرض خطر قرار مي دهد.
آيا تماشاي فيلم ها در دنياي سه بعدي در سينماها نيز اين تبعات را براي سلامتي افراد به دنبال دارد؟
همان طور كه گفته شد هر چه صفحه نمايشگري كه اين نوع فيلم ها در آن نمايش داده مي شود كوچك تر باشد تبعات منفي به مراتب بيشتري در پي خواهد بود. البته من در خصوص تماشاي اين فيلم ها در سينماها نگراني چنداني ندارم چون در اين فضاها فاصله فرد تا پرده سينما زياد است. نگراني اصلي به تماشاي مفرط و هميشگي اين فيلم ها و بازي ها در نمايشگرهاي كوچك تر است.
شيوه هايي براي مقابله به اين اثرات ارائه شده است؟
در سال هاي اخير تلاش هايي در اين خصوص آغاز شده است. اتفاقا ما نيز در گروه تحقيقاتي خود روي دستگاهي كار مي كنيم كه مشكلات ناشي از تماشاي فيلم ها و بازي ها در دنياي سه بعدي را از ميان مي برد. اين دستگاه شامل دو لنز است كه هر يك در برابر يكي از چشم ها قرار مي گيرد و با تمركز روي تصوير مانع از ايجاد ناهماهنگي در درك تصوير مي شود. ما اين دستگاه را روي 17 داوطلب در حين تماشاي بازي يا فيلم در دنياي سه بعدي مورد بررسي قرار داده و به نتايج اميدواركننده اي نيز دست پيدا كرديم. عمده اين افراد معتقد بودند زماني كه از اين دستگاه در حين تماشاي فيلم هاي سه بعدي استفاده مي كردند ناراحتي هاي چشمي و سر درد به مراتب كمتري را تجربه مي كردند
منبع: سايت تبيان