ایرن‏آن

مقدمه:
نزديك به يك سال و نيم از فتنه سال 88 مي گذرد و ظاهراً فتنه شكست خورده و به پايان رسيده است، حال آنكه بر خلاف اين نماي ظاهري كه بسياري را مجاب و متقاعد كرده است، مقام معظم رهبري در بيانات شان بارها و بارها به آن پرداخته و از آن صحبت مي كنند. اصرار معظم له بر يادآوري بحث فتنه و هر از گاهي درباره آن سخن گفتن موجب پديد آمدن پرسش حائز اهميتي شده است. اينكه چرا مقام معظم رهبري بر تكرار مباحث مرتبط با فتنه 88 پاي مي فشارند؟ اين سوال مي تواند دو پاسخ داشته باشد:
الف- انقلاب در طول تاريخ 32 ساله اش با چند حادثه بزرگ كه كيانش را مورد هجمه قرار داد، مواجه شد و فتنه سال 88 يكي از حوادث بزرگ با قدرت تهديدكنندگي بسيار زياد بود.
ب- فتنه سال 88 در شيوه و روش از آخرين دستاوردهاي تجربه شده غرب در براندازي حكومت ها برخوردار بود و دشمنان نظام و طراحان اين شيوه جديد كه در كارنامه شان موفقيت هاي زيادي داشتند تلخ ترين و سخت ترين شكست را در فتنه 88 چشيدند و متحمل شدند. در جوف و بطن اين حادثه چند لايه بسيار پيچيده و مسايل عديده اي نهفته است كه ارزش شناسايي و آشكار ساختن آن در جهت تقويت انقلاب و مصونيت آن در برابر حوادث مشابه، بسيار بيش از هزينه اي است كه نظام براي مهار آن متحمل شد.
نوشتار حاضر سعي دارد با به ميان آوردن محورهايي از مجموعه موضوعات مهم اين بحث پاسخ حداقلي را به پرسش ياد شده بدهد.

1- آسيب به پيكره اجتماعي
يكي از نقاط قوت نظام اسلامي از بدو شكل گيري و حتي پيش از آن در زمان به اوج رسيدن مبارزات مردم عليه رژيم طاغوت برخورداري از انسجام عمومي و اجتماعي بود. نظام اسلامي در طول سال هاي گذشته و در موقعيت هاي بسيار پرخطر اين نقطه قوت را حفظ كرد و مهم تر اينكه به مدد آن بر بسياري از مشكلات بزرگ كه از جنبه هاي مختلف و متفاوت برخوردار بود، فائق آمد.
شايد به جرأت بتوان گفت در فتنه 88 يكي از كانون هاي قوت و قدرت نظام كه آماج تيرهاي زهرآگين و كشنده فتنه قرار گرفت، پيكره منسجم جامعه ايراني بود. تهاجم سنگين دشمن به اين بخش بي سابقه بود و خسارات جدي به آن وارد ساخت. نشانه اين خسارات در اشكال مختلف قابل رويت بود. به نحوي كه مشابه آن در هيچ يك از انتخابات هاي گذشته ديده نشده بود، چرا كه موارد پديد آمده از جنس مسايل انتخاباتي نبود و همه شاخص ها از وقوع فتنه حكايت داشت. دشمني و كينه ورزي پسر نسبت به پدر، همسر نسبت به همسر، دوست نسبت به دوست و همكار نسبت به همكار و ... از مولفه هاي فتنه بسيار پيچيده و خطرناك است. تداوم و تعميق اين كينه ورزي كه در بخش هايي پيشرفت زيادي داشت پس از فتنه به يكباره قابل درمان نبود و مي بايست به منظور جلوگيري از تبديل شدن به زخم بدخيم سريع التيام يابد. مرهم معجزه گر اين زخم ،آشكار ساختن حقايق بود كه بيانات مقام معظم رهبري در آن نقش اصلي را داشت.

2- غافلگيري
روند انتخابات در ايران تا انتخابات رياست جمهوري سال 76 سير آرام و مشخصي داشت تا اينكه در سال ۷۶ و با به صحنه آمدن محمد خاتمي و استفاده از روش هاي جديد تبليغاتي از سوي حاميانش، نظام با يك غافلگيري سياسي اجتماعي روبه رو شد و خاتمي با اختلاف فاحشي نسبت به رقيب اصلي اش در انتخابات به پيروزي رسيد. پس از آن براي دو دوره مجدداً انتخابات روند گذشته اش را بازيافت و تنها در انتخابات رياست جمهوري نهم قضيه در شكل و رفتار حاميان نامزدها و تبليغات دستخوش تغيير و تحول شد. هنگامي كه نوبت به انتخابات دهم رياست جمهوري رسيد، با وجود اينكه آثار و نشانه هاي چنداني دال بر تفاوت اين انتخابات با انتخابات پيشين ديده نمي شد، برخي با فراست دريافتند در پس صحنه طبيعي و آرام موجود، توفان مهيبي در حال شكل گيري است. اين افراد كم و بيش برداشت و احساس شان از اوضاع موجود را بيان مي كردند و شايد بواسطه بسيار اندك بودن و نيز فقدان نشانه هاي بارزي كه نظر آنها را تأييد كند، چندان مورد توجه و عنايت قرار نگرفت و به ناگهان از دل يك رويداد مهم سياسي اجتماعي، يك پديده خطرناك امنيتي بيرون آمد و نظام با غافلگيري امنيتي مواجه شد. چنانچه مسئولان مربوطه به هشدارهاي آن تعداد اندك توجه مي كردند و حتي آن را به عنوان يك احتمال ضعيف در برنامه انتخاباتي قرار مي دادند و معادل آن به آمادگي مي انديشيدند چه بسا ابعاد حادثه رخ داده محدودتر و كم هزينه تر مي شد. دشمن در فتنه 88 از اصل غافلگيري از نوع امنيتي استفاده زيادي برد تا جايي كه مي توان ادعا كرد بهره دشمن از اين اصل در مقايسه با كل مسائل فتنه به ميزان 60 درصد بود.

3- ايجاد آمادگي
روي آوردن نيروهاي مهاجم در عرصه هاي مختلف به استفاده از اصل غافلگيري بيشتر به اين سبب است كه نيروي غافلگير شده به جهت بي اطلاعي از آنچه كه قرار است واقع شود و فقدان آمادگي متحمل خسارات و تلفات سنگين مي شود و چه بسا همه چيزش را از دست بدهد. در نقطه مقابل چنانچه نيروي مورد هجوم از پيش آماده باشد قادر است به قواي مهاجم لطمات سنگين وارد سازد. نظام اسلامي پيشتر در دفاع مقدس دو اصل مهم غافلگيري و آمادگي را بارها تجربه كرده بود، اما در عرصه سياسي اجتماعي براي اولين بار اين دو اصل را در حالي تجربه كرد كه ناخواسته نسبت به آن بي توجه بود و چه بسا احتمال نمي داد كه اين دو اصل در عرصه سياسي و اجتماعي با كم و زياد كردن هايي كاربرد تأثيرگذار و تعيين كننده دارد. در هر صورت با فتنه 88 دو اصل ذكر شده در فهرست مسائلي قرار گرفت كه امكان دارد در انتخابات موضوعيت پيدا كند، از اين رو با پرداختن به فتنه 88 مي توان اين دو اصل مهم را بيشتر مورد بررسي كاربردي قرار داد.

4- امكان تكرار
زماني كه استكبار براي براندازي در كشورهاي ديگر مانند اوكراين، گرجستان و ... از شيوه جديد با محوريت انتخابات استفاده كرد، موضوع به عنوان يك رخداد خارجي در داخل ايران از زواياي مختلف تحليل و بررسي مي شد و كمتر كسي به اين نتيجه رسيده بود كه ممكن است در يكي از انتخابات هاي پيش رو در ايران اين شيوه جديد به منظور براندازي نظام اسلامي به كار گرفته شود. حال كه اين شيوه جديد در اين زمينه به كار گرفته شد و به لطف خدا و تيزبيني رهبر و وفاداري مردم به نظام شكست خورد، بحث بر سر اين است كه آيا امكان دارد اين شيوه مجدداً در ايران تكرار شود؟ پاسخ قطعاً مثبت است، اما در توضيح بايد گفت اگر چه همه چيز مو به مو مشابه فتنه 88 نخواهد بود، لكن براي مدتي اين روش با تغييراتي به كار گرفته خواهد شد و محتمل تلقي شدن تكرار اين توطئه اين حسن را دارد كه ضمن ممانعت از غافلگيرشدن، ترغيب به ايجاد آمادگي مي كند. وجود اين نكات در بحث فتنه بازخواني آن را ضروري مي سازد.

5- ايستگاه هاي مساعد براي فتنه
مردم رشيد و دشمن شناس ايران در 9 دي و 22 بهمن سال گذشته با حضور ده ها ميليوني در خيابان ها و ميادين سراسر كشور در برابر دوربين هاي رسانه هاي خارجي و ابراز تنفر و انزجار از فتنه گران ضربه مهلك و خردكننده اي را بر فتنه گران و ايادي آنها وارد ساختند. اثر اين ضربه سنگين مردمي آنچنان زياد بود كه پس از آن فتنه گران به هيچ وجه نتوانستند خود را باز يابند و به دنبال آن دچار سرگشتگي و اختلاف شديد شدند و برخي افراد فرصت طلب تر بي سر و صدا خود را از معركه بيرون كشيدند تا دوباره در زمان مقتضي خودي نشان دهند. با وجود چنين وضعيتي كه بر فضاي فتنه گران حاكم شده است نمي توان آنها را كاملاً نا اميد و دست شسته از فتنه پنداشت. همانگونه كه كم و بيش از برخي اظهارات آنها برمي آيد فتنه گران به برنامه ريزي موسمي و ايستگاهي روي آورده اند تا شايد در موسمات و ايستگاه هايي كه فراروي نظام قرار دارد زمينه اي فراهم شود و آنها بتوانند آتش افروزي كنند. يكي از اين ايستگاه ها زمان اجراي طرح هدفمند كردن يارانه ها است. فتنه گران بر اين باورند كه اجراي اين طرح بر قشر ضعيف و متوسط فشار معيشتي وارد مي كند و چون اين دو قشر تاب و تحمل اين فشار را ندارند دست به اعتراض و آشوب مي زنند و يا حداقل از آمادگي اعتراض و شورش برخوردار مي شوند كه در اين صورت مي توان با مديريت اين حالت اعتراضي، بر آن جنبه امنيتي و آشوب بخشيد و حادثه اي تخريب كننده تر و وسيع تر از دوران فتنه آفريد و به لحاظ اينكه تعداد اين معترضان احتمالي بسيار بيشتر از آشوبگران زمان فتنه 88 است، نظام در مهار آنان ناكام مي ماند. اگر چه اقدامات آرام و گام به گام دولت بر اعتماد مردم نسبت به اجراي طرح افزوده است از جمله واريز مبلغ 81 هزار تومان به عنوان علي الحساب براي مدت دو ماه، و روش دولت در اجراي طرح احتمال تحقق پيش بيني آنها را به حداقل ممكن كاهش داده است، اما آنها ناگزيرند براي سرگرم نگه داشتن خود و هواداران اندكشان همچنان از اين موضوع سخن برانند و انتظار كشيدن موسمي و ايستگاهي را از دست ندهند.

6- هوشيار نگه داشتن عوام و خواص
بازگشت ذهني به روزهاي اوليه فتنه 88 تصاويري را زنده مي كند، يكي از اين تصاوير آزاردهنده كه به تدريج جايش را به تصويري زيبا و اميدواركننده مي دهد، تصوير اشتباه بسياري از عوام و خواص نسبت به تشخيص موضوع موضعگيري و در نهايت اقدام بود. مقام معظم رهبري دوباره در جمع بسيجيان قم فرمودند:«... ممكن بود خيلي ها اشتباه كنند و خيلي ها هم اشتباه كردند، اگر چه اكثر آن كساني كه اشتباه كرده بودند، به فاصله كمي اشتباه را تصحيح كردند...» اشتباه تشخيص عوام و خواص در جريان فتنه 88 به عينه مشاهده شد و به بركت روشنگري هاي مقام معظم رهبري و دلاوري هاي بسيجيان بي نام و نشان كه فرصت رخ نمايي حقيقت پديد آمد، اشتباه اصلاح شد، اما انتظار اين است كه چنين اشتباهي هيچگاه تكرار نشود و اين خواسته مهم تحقق پيدا نمي كند، مگر اينكه تحليل و بررسي فتنه زنده نگه داشته شود و مردم به هر بهانه اي آن را به ياد آورند، مرور كنند و از درس ها و عبرت هاي آن براي گذرگاه هاي سخت آينده ذخيره ارزشمندي فراهم سازند. مقام معظم رهبري براي هوشيار نگه داشتن مردم در جمع بسيجيان قم فرمودند: «آنچه كه براي فهم درست قضايا لازم است، از جمله اين است كه ببينيم دشمن چه خطي را دارد دنبال مي كند. امروز يكي از خطوط اصلي كار دشمن- كه از عناصر مهم جنگ نرم به حساب مي آيد- اين است كه واقعيات را دگرگون جلوه دهد، حوادث گوناگون را دگرگون جلوه دهد... امروز اگر كسي كارهاي دشمن را در عرصه عظيم شيوه هاي تبليغاتي ملاحظه كند، از وسائل اينترنتي گرفته تا وسائل صوتي و تصويري، تا بلندگوهايي كه در جاهاي مختلف دارند- در داخل هم دارند- مي بينيد يك قلم عمده اين است كه حوادث كشور را دگرگون جلوه دهند، وضع كشور را مأيوس كننده، نااميدكننده، رو به زوال، رو به انحطاط، رو به بن بست نشان دهند.»

7- بازگشت فريب خوردگان
همانطور كه پيشتر اشاره شد يكي از خسارت هاي فتنه متوجه انسجام اجتماعي شد و عده اي فريب خورده و پس از آشكار شدن هويت فتنه گران به هر دليلي نتوانستند موقعيت گذشته شان را بازيابند و با وضعيتي بلاتكليف و دروني فروپاشيده منزوي شدند. فتنه گران از اين حالت فريب خوردگان خرسند و در پي آن بودند تا از بازگشت آنها به دامن نظام جلوگيري كنند تا زخم هاي نشسته بر پيكر جامعه التيام پيدا نكند. اين موضوع بسيار مهم در هيچ بخشي از نظام مسئول و متولي نداشت و كسي هم در فكر اين نبود كه بايد براي اين مسئله مهم نيز چاره انديشي كرد و اين در حالي بود كه ادامه اين وضع مي توانست فرصت هايي هر چند اندك را براي فعاليت هاي بيشتر فتنه گران مهيا سازد تا اينكه چندي پيش در ديدار مسئولان نظام با مقام معظم رهبري، ايشان به اين مهم اشاره كرده و در راستاي بحث بسيار دقيق و هوشمندانه «جذب حداكثري و دفع حداقلي» كه كمر دشمن مكار و حيله گر را شكست و نااميدي آن را به نهايت رساند، فرمود: «البته ميزان و معيار اين كار اصول و ارزش ها است، اما بايد توجه كرد كه ايمان اشخاص درجات متفاوتي دارد و بايد كساني را كه جزو مجموعه بوده اند، اما بر اثر اشتباه يا غفلت، كنار افتاده اند با نصيحت و دلالت به راه برگرداند.»
معظم له با ارائه مباحثي كه ابعاد فتنه را بيشتر هويدا مي سازد بيش از هر كسي اقدام به موعظه و راهنمايي كردند كه يكي از علل آن زمينه سازي براي بازگشت غافلين و فريب خوردگان است كه بسيار هم موثر افتاد، حتي درباره افراد بسيار شاخص و بزرگ. ادامه روشنگري درباره فتنه مي تواند افراد ديگري را كه همچنان دچار شك و و شبهه، سرخوردگي، پشيماني ناآشكار و ... هستند به دامان نظام بازگرداند تا اميد و سرمايه فتنه گران به صفر برسد.

8- تداوم دشمني
فتنه سال 88 به اين امر صحه محكمي گذاشت كه دشمنان نظام اسلامي و در رأس آنها آمريكا، انگليس و رژيم صهيونيستي به هيچ وجه قصد ندارند از دشمني با ايران دست بردارند، بلكه كيفيت اين فتنه نشان داد عزم آنها براي دشمني و براندازي نظام بيشتر از گذشته است. در مقابل اين حركت دشمن فتنه سال 88 اين امكان را براي نظام ايجاد كرد تا نظام هم بتواند درخصوص دشمني استكبار با انقلاب اسلامي در افكار مردم ايران يك بازتوليد و بازآفريني را انجام دهد. بيانات مكرر مقام معظم رهبري پيرامون فتنه اين بعد را كاملاً تقويت مي كند. ايشان در ديدار دانشجويان در قم درخصوص اين نكته فرمودند: «شواهد و قرائن فراوان اثبات مي كند كه حوادثي كه گاه در كشور رخ مي دهد از جمله حوادث سال 78 و فتنه 88، از نتايج برنامه ريزي هاي ميان مدت و بلندمدت دشمن است.» رهبر انقلاب در ادامه، تداوم توطئه هاي استكبار را با وجود شكست هاي متعدد آنان نشانه مأيوس نشدن زورگويان جهاني عنوان كردند و افزودند: «با توجه به اين واقعيت، نظام اسلامي و ملت ايران نيز بايد هوشيارانه، به دنبال برنامه ريزي هاي بلند مدت باشند.»

9- طرح مسايل ضد فتنه
بازگشت مكرر به بحث پيرامون فتنه سال 88 با توجه به جايگاهي كه در تاريخ انقلاب اسلامي پيدا كرده است ضمن آماده ساختن اذهان براي شنيدن مسائل جديد در اين باره بر ارزش مفاهيم ضد فتنه مي افزايد. به عنوان مثال مقام معظم رهبري در جمع بسيجيان قم با دستاويز قرار دادن موضوع فتنه به تشريح سه عنصر مهم: بصيرت، اخلاص و عمل به هنگام و به اندازه پرداختند. منفور بودن فتنه و فتنه گري در نزد مردم به آن معنايي كه پليدترين و شرم آورترين اشكال آن را در خيابان هاي تهران ديدند، انگيزه و علاقه آنها براي آشنايي بيشتر با زواياي آن و مسائلي كه به آن مربوط مي شود را به شدت افزايش داده و اين فرصت طلايي همه اهل نظر و تحليل را فرا مي خواند تا با ارائه بيشتر بحث هاي عالمانه و افشاگرانه عليه فتنه كليه راه هاي فتنه گري را مسدود كنند.

www.sobhesadegh.ir