شلغم دارويي طبيعي
برگ شلغم حاوي کلسيم، فولات و فسفر مي باشد. شلغم منبع سرشاري از برخي ويتامين‌ها نظير A و C است و مانع بروز برخي از بيماري‌ها مي‌شود که در زير به مهم‌ترين آنها اشاره مي‌شود:
آرتريت روماتوئيد
آنتي اکسيدان‌ها در پيشگيري از بروز و پيشرفت آرتريت روماتوئيد نقش موثري دارند، زيرا اين مواد واکنش‌‌هاي التهابي را که علت اصلي آرتريت روماتوئيد هستند، مهار مي‌کنند. ريشه شلغم يکي از منابع بسيار خوب ويتامين C مي‌باشد. همچنين برگ شغلم نيز منبع غني از ويتامين C و پيش‌سازهاي ويتامين A از جمله کاروتنوئيد‌ها است که همگي نقش آنتي اکسيداني قوي در بدن ايفا مي‌کنند. همچنين اين ريز مغذي‌ها براي تشکيل بافت استخواني و بافت همبند ضروري هستند، بنابراين مصرف شلغم عامل موثري در حفظ سلامت استخوان‌ها و مفاصل است.
سرطان
بررسي‌ها نشان مي‌دهند که مصرف آنتي‌اکسيدان‌ها از بروز بسياري از انواع سرطان(خصوصا سرطان‌هاي دستگاه گوارش) جلوگيري مي‌نمايند. آنتي اکسيدان‌ها توليد راديکال‌هاي آزاد را در بدن مهار مي‌کنند.
راديکال‌هاي آزاد سبب تخريب DNA مي‌شوند، در نتيجه مي‌توانند عامل ايجاد سلولهاي سرطاني باشند. مقادير مقابل توجه ويتامين‌هاي C و کاروتنوييدهاي موجود در اين گياه(که اثر آنتي اکسيداني قوي دارند) در پيشگيري ازبروز سرطان و حفظ سلامت دستگاه گوارش تاثير بسزايي دارند.
يکي ديگر از ترکيبات قابل توجه در اين گياه فيبر است. فيبر سبب حجيم شدن مدفوع و دفع راحت‌تر و سريع‌تر آن شده، بنابراين خطر تماس مواد سرطان‌زا با سلولهاي روده را کمتر مي‌کند. علاوه بر اثرات فوق، فيبر سبب افزايش رشد و تکثير باکترهاي مفيد و مانع رشد باکتري‌هاي مضر در روده مي‌شود و در عين حال بر اثر تخمير فيبر در روده اسيد بوتيريک توليد مي‌شود که منشا انرژي براي سلولهاي روده است و به حفظ سلامت سلولهاي روده کمک مي‌کند.
بيماري‌هاي قلبي- عروقي
کاهش سطح آنتي اکسيدان‌ها در خون خطر اکسيداسيون کلسترول را افزايش مي‌دهد. هنگامي که کلسترول خون اکسيده شود، جدار عروق آسيب ديده و در نهايت پلاک‌هاي چربي در داخل رگ‌هاي خوني شکل مي‌گيرند. چنان چه آنتي اکسيدان در خون به ميزان کافي وجود داشته باشد اکسيداسيون کلسترول به طور قابل توجهي کاهش مي‌يابد.
همان‌طور که ذکر گرديد، شلغم حاوي مقادير مناسبي از ويتامين‌ها است که به سلامت عروق و پيشگيري از بيماري‌هاي قلبي- عروقي کمک مي‌نمايد.
بيماري‌هاي دستگاه تنفس
ويتامين A اغلب به عنوان ويتامين ضد عفونت معرفي مي‌شود، زيرا در بيشتر موارد، ناراحتي‌هاي تنفسي با کمبود ويتامين A همراه است در اثر کمبود ويتامين A سلولهاي ناي و نايژه‌ها کراتينه شده و مخاط ترشح کافي نخواهد داشت، در نتيجه خشکي و ايجاد شکاف در غشاي مخاطي مي‌تواند پناهگاه خوبي براي ميکروب‌ها باشد(که معمولا در لايه اپيتليال يک پارچه و سالم نمي‌توانند نفوذ کنند).
ويتامين C نيز در سلامت دستگاه تنفس موثر است. ويتامين C خاصيت ضد ويروسي دارد و با تقويت سيستم ايمني و حفظ سلامت مخاط دستگاه تنفسي از بروز عفونت جلوگيري مي‌کند.
با توجه به اينکه ريشه شلغم حاوي مقادير فراواني ويتامين C و برگ آن غني از پيش‌ساز ويتامين A است، از اين گياه در درمان بيماري‌هاي تنفسي خصوصا سرماخوردگي مي‌توان بهره گرفت. با توجه به خواصي که در مورد گياه شلغم ذکر گرديد، استفاده از برگ و ريشه اين گياه در غذاهايي نظير سوپ و يا به صورت خام در سالاد، سلامتي و شادابي را به ارمغان خواهد آورد.
شيوا طباطبايي
کارشناس‌ارشد علوم بهداشتي در تغذيه