فخرالدين عراقي
اى ز غم فراق تو جان مرا شکايتى
بر در تو نشسته ام منتظر عنايتى
گر چه بميرم از غمت هم نکنى به من نظر
ور همه خون کنى دلم، هم نکنم شکايتى
ورچه نثار تو کنم جان، نرهم ز درد تو
نيست از آنکه تا ابد عشق تو را نهايتى
دل ز فراق گشت خون، جان به لب آمد از غمت
زحمتم آيد، ار کنم از غم تو حکايتى
برد ز من هواى تو جان عزيز، اى دريغ
کشت مرا جفاى تو بي سبب جنايتى
گر چه برانى از برم باز نگردم از درت
چون ز در عنايتت يافته ام هدايتى
خسته عراقى آن توست، دور مکن ز درگهش
تا نرود فغان کنان از تو به هر ولايتى
به‌کدام مذهبست اين به‌کدام ملت‌است اين …
فخرالدين ابراهيم بن بزرگ مهر بن عبدالغفار جوالقي همداني، متخلص به عراقي يکي از بزرگترين شاعران غزل سراي ايران و يکي از عارفان بزرگ اين ديار است. وي در سال 610 هجري
بکشــم به ناز روزي سر زلف مشک رنگــــش
ندهـــم ز دسـت اين بار، اگر آورم به چنگـــش
سر زلـــف او بـگيـــرم، لـــب لعل او بـبـــوسـم
به مراد، اگر نترسم ز دو چشم شوخ شنگش
سخن دهان تنـگـش بود ار چه خوش، ولـيـکن
نرســـد به هر زباني سخــــــن دهـان تنـگـش
چون نبات مي‌گدازم، همــه شب، در آب ديده
به امـيــــد آنکه يابم شکـــر از دهان تـنـــگـــش
بروم، ز چـــشم مستش نظري تمـام گيــــــرم
که بدان نظر بـبـيـنـم رخ خـوب لاله رنــــگــــش
چــــــــو کمان ابروانش فـــکنـــد خدنگ غمـــزه
چه کنم که جان نسازم سپـر از پي خدنـگش؟
زلبش عناب، يارب چه خوش‌است صلح اوخود
بنگر چگونه‌باشد چو چنين خوش‌است جنگش
دلـــم آينه است و در وي رخ او نمي‌نمـــــــــايد
نفســـي بزن، عراقي، بزدا به ناله زنگــــــــش
ز دو ديده خون فشانم، ز غمت شب جـدايي
چــه کنم که هست اينها گل باغ آشنــــايــي
همه‌شب نهاده‌ام سر، چو سگان بر آستانت
کــــه رقـيـب در نيـايـد به بهانــهء گدايـــــــــي
مـــژه‌ها و چـــشم يارم به نظر چـــنـان نمايد
که ميـان سنبلستـان چرد آهـــوي ختــايـــي
در گلستان چشمم زچه رو هميشه باز است
به اميـــد آنکه شايد تو به چــشم من درآيــي
ســر برگ گل ندارم، به چه رو روم به گــلشن
که شنيــــده‌ام ز گلها همه بوي بــــــي‌وفايي
به‌کدام مذهبست اين به‌کدام ملت‌است اين
که کشند عاشقي را، که تو عاشقم چــرايي
به طـــــواف کعبه رفتم به حــــــرم رهم ندادند
که برون در چـــــه کردي که درون خـــــانه آيي
به قــــــمارخــــــانه رفــتـم، همـه پاکـباز ديدم
چو به صــــــومــــعه رسيـدم همه زاهد ريايي
در ديـــر مــي‌زدم من، که يـکـــي ز در در آمد
که: درآ، درآ، عراقي! که تو خاص از آن مـايي
آنچ از تو پذيرند در آن كوي نياز است
در كــوي خرابات كسي را كه نيـــاز است
هشياري و مستيش همه عين نماز است
آنـــجا نپذيرنــــد صـــــــــلاح و ورع امـــروز
آنچ از تـو پذيرند در آن كــوي، نيــــاز است
خـواهي كه درون حـــرم عشق خــرامي
در مـيكده بنشين كه ره كـعبه دراز است
اســـــرار خـــرابات بجـــــز مـــسـت نداند
هشيار چه داند که درآن كوي چه راز است
هــان! تا نـنهـــي پاي درين راه به بـــازي
زيرا كه دريـن راه بسي شيب و فراز است
آواز ز مـــيــــخانه بـــرآمــد كه عراقــــــي
دربــاز تو خـــود را كه در مــيكده باز است
ز دو ديده خون فشانم ز غمت شب جدايي
بيادِ دستي که بر در خانهء دوست رسيد، ولي برات خود نستاند.
برای دانلود : گـل باغ آشـنايي [ra.] ، حجم ۱.۲۵ M
شعر از : عراقي، تولد بسال ۶۱۰ ه.ق. در همدان وفات بسال ۶۸۸ ه.ق. در دمشق
کاری از : مصطفي کسروی، از نخستين دانش‌آموخته‌های هنرستان عالي موسيقي هر چند تخصص وی در زمينهء موسيقي کلاسيک بود ولي آ‌ثار بي‌نظيری از او در موسيقي سنتي بيادگار مانده.
با صدای : محمدرضا شجريان
ز دو ديده خون فشانم ز غــمت شب جدايي
چــه كنم كه هست اينها گـل باغ آشــــنايي
مــــژه‌ها و چشم يارم به نظر چــــنان نـمايد
كه مـــيان سنبلــستان چرد آهــوي ختــايي
سر برگ گــل ندارم به چه رو روم به گــلشن
كه شــــنيده‌ام ز گلها هـــمه بوي بي‌وفـايي
بكدام مذهبست اين؟ بكدام ملت‌است اين؟
كه كشند عاشقي را كه تو عاشـقم چرايي
به طواف كــعبه رفتم به حــرم رهـــم ندادند
كه تو در بـرون چه كردي كه درون خانه آيي؟
به قـــمارخانه رفتم، هــــــمه پاكــــباز ديدم
چـو به صــومعه رســــيدم همه زاهد ريايي
در ديــر مي‌زدم مــــــن، که نـــدا ز در درآمد
كه درآ درآ عــــــراقي، كه تو هم ازآن مــايي